بررسی فقهی-حقوقی جرم‌شناسی خودکشی، شروع و معاونت در آن

چکیده: خودکشی یا انتحار عبارت است از قتلی که فاعلِ جرم (قاتل)، مفعولِ جرم (مقتول) نیز هست؛ به عبارت دیگر، هرگاه مجنی علیه (بزه دیده) قتل، خودش قاتل باشد عمل خودکشی یا انتحار تحقق می‌یابد. خودکشی در فقه اسلامی، یک جرم بسیار سنگین و یکی از گناهان کبیره است که کیفر سختی دارد. خودکشی از دیدگاه سنت و احادیث معصومان، عملی ناستوده و از ناهنجاری‌های خطرناک در زندگی آدمیان محسوب می‌شود. هدف تحقیق حاضر، بررسی جرم دانستن خودکشی و جرم دانستن شروع به خودکشی و معاونت در آن است. در این پژوهش، بررسی خواهد شد که چرا باوجود آن‌که در فقه، خودکشی یک جرم بسیار سنگین است و همه فقها اتفاق‌نظر دارند بر این‌که خودکشی حرام است؛ اما در قانون مجازات ایران برای آن مجازاتی در نظر گرفته نشده است. روشی که در این پژوهش بنیادی به‌کار برده شد توصیفی و تحلیلی است؛ به این معنا که پس از ارائه نظرات فقها و حقوقدانان در رابطه با جرم‌شناسی خودکشی و معاونت و شروع در آن به بررسی این موضوع پرداخته می‌شود که خودکشی جرم است یا خیر و اینکه اگر خودکشی جرم نیست شروع در خودکشی و معاونت در آن نیز جرم شناخته نمی‌شود که با بررسی و تحقیق در این زمینه این نتیجه گرفته می‌شود که اگرچه خودکشی را نمی‌توان جرم دانست، چراکه فردی که خودکشی می‌کند دیگر معدوم شده و حضور فیزیکی ندارد؛ بنابراین امکان اجرای مجازات به‌خصوص مجازات جسمانی ندارد و از طرفی مجازات نقدی هم ضرر به بازماندگان است؛ اما می‌توان برای شروع در خودکشی و معاونت در آن مجازات قرار داد و فرد معاون اگرچه شریک در جرم نیست؛ اما مستحق مجازات است.