توحید صدوق جلسه سی و ششم 20/ 10/ 1394
در جلسه قبل بیان شد که افعال انسان در کائنات تأثیرگذار بوده و همچنین کائنات بر انسان تأثیرگذارند. تأثیر انسان در جهان از طریق اعمال اوست. جهان هستی یعنی ظهور اسماء خداوند متعال. کائنات کارهای انسان را رصد می‌کنند، اگر انسان رفتاری مناسب داشته باشد کائنات نیز رفتار مناسب نسبت به او خواهند داشت. عرش بالاترین مخلوق خداست، وقتی اسم خدا بر زبان بنده‌ای جاری شود، عرش عکس‌العمل نشان می‌دهد و عکس‌العمل کائنات بخشش اوست. و ادامه بحث:
ادامه نکات
نکته پنجم: تعبیر غفران. خداوند در برابر کارهای انسان، کارهایی می‌کند. گاهی خداوند توّاب است، گاهی غافر و گاهی ساتر می‌باشد که اشاره به اسماء و صفات خداوند است. یکی از اسماء خداوند که ناظر بر اعمال انسان‌هاست، اسم غفّار می‌باشد.( غافر، غافرالذنب و غفور)
وقتی به کتب لغت یا اصطلاح‌شناسی قرآن مراجعه می‌کنیم، غَفَرَ به معنای حفظ کردن لباس از آلودگی‌ها می‌باشد. اما غفّار در قرآن یعنی اینکه خداوند نمی‌گذارد که عذاب یا شیئی به انسان اصابت کند.
دفع در باب غفران دو گونه است: یا خداوند انسان را دور می‌کند که به انسان نرسد؛ و یا خداوند کاری می‌کند که آسیب به انسان نرسد. خداوند در آیه‌ای درباره حضرت یوسف(ع) می‌فرماید:
وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْ لا أَنْ رَأی بُرْهانَ رَبِّهِ کَذلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصینَ؛و در حقیقت [ آن زن ] آهنگ وی کرد ، و [ یوسف نیز ] اگر برهان پروردگارش را ندیده بود ، آهنگ او می کرد. چنین [ کردیم ] تا بدی و زشتکاری را از او بازگردانیم ، چرا که او از بندگان مخلص ما بود.[1]
علامه طباطبایی در کتاب شریف المیزان[2]می‌فرماید که خداوند نفرمود لنصرف عن السوء بلکه فرمود لنصرف عنه السوء ما کاری کردیم که سوء و کژی از یوسف دور شود.
نکته ششم: اصلی‌ترین عامل غفران خداوند متعال استغفار بشر است؛ به نحوی که باید از طرف انسان طلب باشد تا خداوند اجابت نماید. حاصل آنکه غفار، غفور و غافرالذنب معنایش این است که خداوند کاری می‌کند آسیب به انسان نرسد.
نکته هفتم: اسماء حق در یک شبکه مفهومی قرار دارند. و شبکه مفهومی غفّار اینگونه است که:
1. انسان خطا می‌کند.
2. خطا یعنی ناهماهنگی با مشیت خدا
3. هرگاه آدمی خطایی می‌کند، بر اساس اسم غیور خدا، کائنات با فاعل خطا مقابله خواهند کرد.
4. قیام کائنات علیه انسان برای نابودی بشر کافی است. بر اساس آنچه در زیارت امام رضا(ع) آمده
سَیِّدی لَوْ عَلِمَتِ الْأَرْضُ بِذُنُوبِی لَسَاخَتْ بِی؛ آقاى من اگر زمین گناهان مرا می دانست هرآینه فرو می بردم.[3]
5 . تنها چیز که مانع نابودی بشر بعد از ارتکاب گناه می‌شود، اسم غفور خدا و نیز اسماء مشابه آن است.
6 . خداوند به این منظور دافع است، تا برای آدمیان نافع باشد. فقط از خداوند رحمان، نفع صادر می‌شود. حال این نفع و رحمت یا از خداوند متعال صادر می‌شود یا صادر نمی‌شود. اگر صادر نشود، ضرر است و این ضرر از جانب انسان است نه از طرف خداوند متعال.
نکته هفتم: هر چه انسان بخواهد اجابت می‌شود. حال یا همان به شما خواهد رسید و یا احسن از آن . در صورت دوم آنچه شما خواسته‌اید به شما نرسیده بلکه احسن آن به شما رسیده است، زیرا اگر آنچه را که شما خواسته‌اید به شما می‌رسید، خالق حکیم می‌داند که برای شما ضرر دارد، لذا بهتر از آن را نصیب شما می‌گرداند.
نکته هشتم: خداوند غفّار است یعنی نمی‌گذارد شرور جهان که نتیجه عمل انسان است به او برسد.
نکته نهم: هم‌اکنون که جهان خالی از وجود مقدس پیامبر(ص) است. به نص قرآن، ما توصیه به استغفار شده‌ایم. فعلیکم بالاستغفار. پس باید استغفارکنیم و یا کاری کنیم که استغفار کائنات شامل حال ما شود. این روایت که می‌گوید عرش رحمان برای فرد تهلیل می‌گوید.
در زمان فقدان رسول خدا(ص) تنها راه مشمول اسم غفّار شدن، استغفار است.