بررسی رابطه مؤلفه‌های سبک زندگی با سلامت سالمندان در شهر یزد

سبک‏ زندگی یکی از معیار عمده تعیین‌کننده سلامت افراد است. سبک زندگی سالم به ویژه در میان سالمندان، می‌تواند یک راهبرد کلیدی برای حفظ سلامت آنها و ارتقاء سطح امید به زندگی همراه با سلامت برای آنان باشد. با وجود آنکه رابطه سبک زندگی و سلامت در تحقیقات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است، اما شواهد حاکی از تفاوت‌های چشمگیر در رفتارهای سبک زندگی زیرگروه‌های مختلف جمعیتی است. علاوه بر این، ماهیت این ارتباط برحسب ویژگی‌های فردی و رفتارهای نهادینه شده فرهنگی مرتبط با سلامت در بسترهای مختلف تفاوت می‌پذیرد. مقاله حاضر، رابطه سبک ‏زندگی و سلامت را در بین زنان و مردان سالمند در شهر یزد مورد تحلیل قرار می‌دهد. داده‌های تحقیق از طریق پرسشنامه همراه با مصاحبه در بین سالمندان ۶۰ سال به بالای شهر یزد گردآوری شده است. حجم نمونه ۳۱۳ نفر می ‏باشد. انتخاب نمونه‌های تحقیق به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای صورت گرفته است. اندازه‌گیری شاخص سلامت عمومی بر اساس پرسشنامه گلبرگ در چهار خرده ‏مقیاس (نشانه ‏های جسمانی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی) و سنجش سبک‏زندگی سلامت‏ محور با استفاده از پنج شاخص تفریح و اوقات فراغت، پیشگیری از بیماری، مدیریت استرس، روابط اجتماعی و وضعیت تغذیه صورت گرفته است. اطلاعات بدست آمده نشان می ‏دهند، بین سبک‏زندگی و مولفه‏ های آن همچنین بین شبکه حمایت اجتماعی، پایگاه اجتماعی- اقتصادی، امنیت غذایی، سن، جنسیت و وضعیت تأهل با سلامت عمومی رابطه وجود دارد. نتایج مدل‌های رگرسیونی نشان داد که متغیرهای مدیریت استرس، اوقات فراغت، تغذیه، روابط اجتماعی و امنیت غذایی عوامل مهم و تعیین‏ کننده سلامت عمومی سالمندان هستند. متغیرهای مذکور ۷۵ درصد واریانس متغیر وابسته (شاخص سلامت عمومی) را تبیین کرده‏ اند. نتایج تحقیق نشان داد سبک‏ زندگی سلامت‏ محور و ابعاد آن بر سلامت عمومی سالمندان تاثیر یکسانی نداشتند در مردان ابعادی چون مدیریت استرس و روابط اجتماعی و در زنان اوقات فراغت، مدیریت استرس و تأثیرگذار بود در کل سبک ‏زندگی سلامت‏ محور و ابعاد آن بر سلامت عمومی سالمندان تاثیر به سزایی داشت. این نتیجه با نظریه رفتارهای سلامت محور و بحث هزینه و فایده رفتار هماهنگی دارد.