معرفی کتاب «بهداشت و سلامت روان؛ راهکارهایی برای داشتن روانی سالم و زندگی موفق و آرام» | اثر حسن روشن
راهنمای جامع سلامت روان از دیدگاه علمی و اسلامی
موضوع و محتوای کلی کتاب
کتاب «بهداشت و سلامت روان» نوشته حسن روشن؛ منتشرشده توسط نشر تیماس وابسته به مؤسسه فرهنگی هنری سبک زندگی آل یاسین، یک مرجع کاربردی برای درک سلامت روان از دو منظر علم روان‌شناسی مدرن و آموزه‌های اسلامی است. این اثر با ترکیب یافته‌های علمی روز و تعالیم دینی، راهکارهایی عملی برای پیشگیری و درمان اختلالات روانی ارائه می‌دهد. نویسنده ابتدا با تعریف سلامت روان بر اساس استانداردهای سازمان جهانی بهداشت و مقایسه آن با مفهوم «سلامت نفس» در اسلام، به تحلیل رفتارهای بهنجار و نابهنجار می‌پردازد. عوامل مؤثر بر سلامت روان مانند ژنتیک، استرس، فضای مجازی و تعارضات خانوادگی با جزئیات بررسی شده‌اند. در ادامه، با تمرکز بر تیپ‌های شخصیتی (مانند مزاج‌های چهارگانه و تیپ A/B) و نقش سبک‌های تربیتی، راهکارهایی مانند کنترل خشم، تغذیه سالم و مثبت‌اندیشی ارائه می‌شود. بخش پایانی کتاب بر نقش ایمان، نماز، روزه و توکل به عنوان ابزارهای کلیدی برای رسیدن به آرامش درونی تأکید می‌کند.
ساختار و محتوای کتاب
۱. چیستی بهداشت و سلامت روانی
- تعریف سلامت روان: نقد تعریف سنتی (فقدان بیماری) و معرفی تعریف WHO شامل بهزیستی جسمی، روانی و اجتماعی.
- رفتار بهنجار و نابهنجار: معیارهای تشخیصی (اختلال در عملکرد روزانه) و عوامل زیستی (آسیب مغزی)، روانی (استرس) و اجتماعی (فقر).
- روان از نگاه اسلام: مقایسه دیدگاه فلاسفه یونان با آموزه‌های اسلامی درباره روح به عنوان جوهر الهی.
- پیشگیری در اسلام: نقش تزکیه نفس و ایمان در حفظ تعادل روانی.
۲. سلامت روان: ویژگی‌ها و تیپ‌های شخصیتی
- ویژگی‌های افراد سالم: خودآگاهی، احترام به حقوق دیگران، توانایی حل مسئله.
- تیپ‌های شخصیتی: تحلیل مزاج‌های چهارگانه (سوداوی، صفراوی، بلغمی، دموی) و تیپ‌های A (پرخاشگر) و B (آرام).
- تأثیر خانواده: سبک‌های تربیتی مستبدانه، سهل‌گیرانه و قاطعانه بر شکل‌گیری شخصیت.
۳. عوامل تهدیدکننده سلامت روان
- استرس: انواع استرس مثبت و منفی، علائم جسمانی (تپش قلب) و روانی (اضطراب).
- فضای مجازی: اعتیاد به اینترنت، کاهش تعاملات اجتماعی و بحران هویت نوجوانان.
- تعارضات خانوادگی: اثرات طلاق و اختلافات والدین بر کودکان.
- آسیب‌های مغزی: ارتباط ضربه‌های مغزی با اختلالات رفتاری.
۴. راهکارهای تقویت سلامت روان
- مدیریت استرس: تکنیک‌های تنفسی، مشاوره و ذکر خداوند.
- فعالیت‌های مفید: ورزش، کتاب‌خوانی و طبیعت‌گردی برای کاهش اضطراب.
- تغذیه و سلامت روان: تأثیر کم‌خونی بر پرخاشگری و رژیم‌های غذایی سرد و گرم.
- مثبت‌اندیشی: نقش امید و تاب‌آوری در مواجهه با چالش‌ها.
۵. دین‌داری و سلامت روان
- انس با قرآن: تأثیر تلاوت قرآن بر کاهش اضطراب و ایجاد آرامش.
- نماز و روزه: تقویت صبر، نظم و خودکنترلی از طریق عبادات.
- صله رحم و توکل: ایجاد امنیت روانی با حفظ روابط خانوادگی و اعتماد به خدا.
- تسلیم در برابر خدا: پذیرش مشکلات به عنوان بخشی از حکمت الهی.
نتیجه‌گیری و نقاط قوت کتاب
حسن روشن در این کتاب نشان می‌دهد که سلامت روان تنها به معنای نبود بیماری نیست، بلکه توانایی حفظ تعادل در مواجهه با چالش‌های زندگی است. نقاط قوت کتاب عبارتند از:
- تلفیق علم و دین: ارائه راهکارهای مبتنی بر روان‌شناسی و آموزه‌های اسلامی.
- زبان ساده و کاربردی: استفاده از مثال‌های ملموس و توصیه‌های اجرایی.
- منابع معتبر: استناد به قرآن، روایات و پژوهش‌های علمی.
مخاطبان هدف و اهمیت کتاب
- مخاطبان: دانشجویان روان‌شناسی، مشاوران و عموم افراد علاقه‌مند به خودمراقبتی.
- اهمیت: پاسخگویی به چالش‌های عصر حاضر مانند استرس فضای مجازی و افسردگی با تأکید بر پیشگیری و معنویت.
مشخصات فنی کتاب
– عنوان: بهداشت و سلامت روان | تلفیق روان‌شناسی و آموزه‌های اسلامی
– نویسنده: حسن روشن
– ناشر: تیماس
– شابک: 978-622-689-42-7
– سال چاپ: زمستان ۱۴۰۲، چاپ چهارم
– صفحات: ۱۸۳ صفحه همراه با نمودار و کتابنامه
برای تهیه این کتاب به مؤسسه سبک زندگی آل یاسین مراجعه و یا با شماره ۰۲۵۳۲۹۲۳۸۲۷ تماس حاصل فرمایید.
آدرس: قم، خیابان شهید صدوقی (زنبیل آباد)، خیابان شهید اسماعیل شهبازی، پلاک ۹۳
درگاه اینترنتی ناشر: www.timaas.ir