معرفی کتاب «روح، علم و سلامتی: چگونه ذهن معنوی، سلامتی جسمی را به ارمغان می‌آورد؟» | ویراسته توماس‌جی. پلانته و کارل‌ای. تورسن ؛ مترجم: حسام گودرزی

معرفی کتاب «روح، علم و سلامتی: چگونه ذهن معنوی، سلامتی جسمی را به ارمغان می‌آورد؟»

کتاب «روح، علم و سلامتی: چگونه ذهن معنوی، سلامتی جسمی را به ارمغان می‌آورد؟» (Spirit, Science, and Health: How the Spiritual Mind Fuels Physical Wellness)، اثری برجسته و چندوجهی است که به شیوه‌ای علمی و دقیق، به بررسی پیوندهای عمیق میان معنویت، دین، علم و سلامت جسم و روان می‌پردازد. این کتاب که توسط جمعی از متخصصان برجسته در حوزه‌های روان‌شناسی، پزشکی و مطالعات دینی به نگارش درآمده، و مقدمه‌ای از دکتر آلبرت بندورا، روان‌شناس برجسته، بر آن نوشته شده است، یک منبع جامع برای درک این موضوع است که چگونه باورهای معنوی و اعمال دینی می‌توانند به عنوان یک عامل قدرتمند در بهبود کیفیت زندگی و ارتقای سلامت عمل کنند.

چکیده

این کتاب با رویکردی بین‌رشته‌ای، شواهد علمی و پژوهش‌های تجربی متعددی را گردآوری کرده است که نشان می‌دهند ایمان و معنویت، نقشی مثبت و قابل‌توجه در نتایج سلامتی دارند. نویسندگان با بررسی مفاهیمی همچون دعا، مراقبه، شفقت و الگوگیری معنوی، سازوکارهای روان‌شناختی، اجتماعی و فیزیولوژیکی این تأثیر را تحلیل می‌کنند. کتاب با نگاهی جامع، نه‌تنها به جنبه‌های مثبت این ارتباط می‌پردازد، بلکه تأثیرات منفی احتمالی دین بر سلامت را نیز مورد بحث قرار می‌دهد و در نهایت، راهکارهای عملی و اخلاقی برای ادغام معنویت در مراقبت‌های بهداشتی ارائه می‌کند.

موضوع و محتوای کلی کتاب

موضوع اصلی کتاب، بررسی علمی رابطه‌ی میان معنویت و دین با سلامت جسمی و روانی است. در سال‌های اخیر، علاقه به نقش ایمان و معنویت در سلامت افزایش یافته و این کتاب به عنوان یک مرجع علمی، تلاش دارد تا با ارائه شواهد مستند، به این پرسش پاسخ دهد که چگونه ذهن معنوی می‌تواند به بهبود سلامتی کمک کند. مباحث کتاب از مفاهیم بنیادین مانند تعریف دین و معنویت آغاز شده و تا موضوعات کاربردی و تخصصی مانند تأثیر این عوامل بر نوجوانان، بیماران مبتلا به سرطان و ایدز و همچنین مسائل اخلاقی در این حوزه پیش می‌رود.

محتوای کتاب بر پایه‌ی یک رویکرد چندرشته‌ای بنا شده و تلاش می‌کند تا به سؤالات زیر پاسخ دهد:

• آیا مفاهیم معنویت و دین یکسان هستند؟
• شواهد علمی برای ارتباط میان معنویت، دین و سلامتی چیست؟
• چگونه می‌توان معنویت و دینداری را در ارتباط با سلامت ارزیابی کرد؟
• افراد چگونه معنوی بودن را می‌آموزند و الگوهای معنوی چه نقشی در سلامت دارند؟
• موضوعات اخلاقی مرتبط با ادغام معنویت در حوزه سلامت کدامند؟

ساختار و محتوای کتاب

کتاب در پنج بخش اصلی سازماندهی شده است که هر بخش به جنبه‌ای خاص از این ارتباط پیچیده می‌پردازد:

بخش اول: مبانی معنویت، دین و سلامتی

این بخش به مبانی نظری و مفهومی موضوع می‌پردازد.

• فصل اول: به طرح کلی قضیه، چرایی علاقه‌مندی به معنویت و سلامت و تمایز میان مفاهیم دین و معنویت می‌پردازد.
• فصل دوم: به صورت علمی به بررسی «دعا و سلامتی» و پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه اختصاص دارد.
• فصل سوم: به معرفی و ارزیابی مقیاس‌های علمی برای سنجش دین و معنویت در ارتباط با سلامت می‌پردازد.
• فصل چهارم: فرآیند یادگیری معنویت و الگوگیری معنوی و تأثیر آن بر سلامتی را تحلیل می‌کند.

بخش دوم: مراقبه

این بخش به بررسی یکی از مهم‌ترین اعمال معنوی، یعنی مراقبه (Meditation) و تأثیرات آن بر سلامت اختصاص دارد.

• فصل پنجم: «فلسفه جاودان» را به عنوان زیربنای نظری مراقبه معرفی می‌کند.

• فصل ششم: یک برنامه‌ی هشت مرحله‌ای برای مراقبه از طریق کلمات و متون معنوی را معرفی می‌کند و شواهد تجربی اثربخشی آن را شرح می‌دهد.
• فصل هفتم: بر تکرار ذکر (مانترا) یا نام مقدس تمرکز کرده و تأثیر آن بر سلامتی، بهزیستی و معنویت را تحلیل می‌کند.

بخش سوم: روح و عمل

این بخش به نمودهای عملی معنویت در زندگی و ارتباط آن‌ها با سلامت می‌پردازد.

• فصل هشتم: به تعریف «شفقت» در ادیان مختلف جهان می‌پردازد و رابطه آن را با هیجانات مثبت و منفی، بخشش، نوع‌دوستی و سلامت بررسی می‌کند.
• فصل نهم: یک پروتکل عملی تحت عنوان «پروتکل فراخوانی» را برای دستیابی به اهداف معنوی و معنادار در زندگی معرفی می‌کند.

بخش چهارم: گروه‌های خاص

در این بخش، تأثیر دین و معنویت بر گروه‌های جمعیتی خاص و در شرایط بیماری‌های ویژه بررسی می‌شود.

• فصل دهم: به اهمیت دین و معنویت در زندگی «نوجوانان» و ارتباط آن با سلامت روان و جسم آن‌ها می‌پردازد.
• فصل یازدهم و دوازدهم: به صورت تخصصی به نقش «معنویت و سرطان» و «معنویت و ایدز» در سازگاری با بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیماران اختصاص دارد.
• فصل سیزدهم: مسائل و رهنمودهای مراقبتی معنوی در «پایان زندگی» را مورد بحث قرار می‌دهد.

بخش پنجم: موضوعات اخلاقی

بخش پایانی کتاب به چالش‌ها و ملاحظات اخلاقی در زمینه ادغام دین و معنویت در حوزه سلامت می‌پردازد.

• فصل چهاردهم: به بررسی پنج ارزش اخلاقی کلیدی و چهار مشکل اخلاقی عمده در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با دین، معنویت و سلامتی می‌پردازد.

نتیجه‌گیری کتاب

کتاب «روح، علم و سلامتی» به این نتیجه می‌رسد که پیوند میان معنویت و سلامت یک واقعیت علمی انکارناپذیر است. شواهد نشان می‌دهند که باورها و اعمال معنوی می‌توانند از طریق سازوکارهای مختلفی مانند ایجاد معنا و هدف، تقویت حمایت اجتماعی، کاهش استرس و ترویج رفتارهای سالم، به بهبود نتایج سلامت جسمی و روانی منجر شوند. با این حال، این رابطه همواره مثبت نیست و نیازمند درکی دقیق و رویکردی اخلاقی است. کتاب تأکید می‌کند که ادغام آگاهانه و محترمانه معنویت در مراقبت‌های بهداشتی، یک حوزه رو به رشد و ضروری برای ارتقای سلامت کل‌نگر است.

رویکرد نویسنده

رویکرد ویراستاران و نویسندگان کتاب؛ توماس جی. پلانته و کارل ای. تورسن، رویکردی کاملاً علمی، بین‌رشته‌ای و مبتنی بر شواهد (evidence-based) است. آن‌ها مجموعه‌ای از بهترین نظرات و یافته‌های کارشناسان برجسته در حوزه‌های روان‌شناسی، پزشکی، پرستاری و مطالعات دینی را گرد هم آورده‌اند تا یک کتاب جامع و پژوهش‌محور ارائه دهند. همان‌طور که آلبرت بندورا در مقدمه اشاره می‌کند، کتاب بر بستر «نظریه شناختی-اجتماعی» استوار است و بر ظرفیت‌های انسانی مانند خودتنظیمی و الگوگیری برای دستیابی به معنویت و سلامت تأکید دارد. این رویکرد به خواننده کمک می‌کند تا نه‌تنها با شواهد، بلکه با سازوکارهای تأثیرگذاری معنویت بر سلامت نیز آشنا شود.

نقاط قوت کتاب

• جامعیت و پوشش گسترده: کتاب طیف وسیعی از موضوعات مرتبط با علم و معنویت را پوشش می‌دهد.
• رویکرد علمی و مستند: تمام ادعاها با استناد به پژوهش‌های علمی و منابع معتبر پشتیبانی می‌شوند.
• نگاه بین‌رشته‌ای: ترکیبی از دانش حوزه‌های مختلف، به غنای مباحث افزوده است.
• کاربردی بودن: علاوه بر مباحث نظری، به جنبه‌های عملی و راهکارهای بالینی نیز می‌پردازد.
• توجه به مسائل اخلاقی: یک بخش کامل به ملاحظات اخلاقی اختصاص یافته که در این حوزه بسیار حائز اهمیت است.

مخاطبان هدف کتاب

این کتاب برای طیف گسترده‌ای از خوانندگان، به‌ویژه قشر تحصیل‌کرده و متخصص، یک منبع ارزشمند به شمار می‌رود. مخاطبان اصلی آن عبارتند از:

• پژوهشگران و دانشگاهیان در حوزه‌های روان‌شناسی، پزشکی، جامعه‌شناسی و مطالعات دینی.
• متخصصان سلامت مانند پزشکان، پرستاران، روان‌درمانگران و مددکاران اجتماعی.
• دانشجویان رشته‌های مرتبط.
• عموم تحصیل‌کردگان و افرادی که به درک علمی رابطه میان معنویت و سلامت علاقه‌مند هستند.

اهمیت کتاب

اهمیت این اثر در آن است که یک شکاف مهم در منابع موجود را پر می‌کند؛ تا پیش از این، کتاب جامع و چندرشته‌ای که جدیدترین یافته‌های علمی و عملی را در این حوزه گردآوری کرده باشد، وجود نداشت. این کتاب به شکل‌گیری یک درک عمیق از کیفیت تأثیر ایمان و معنویت بر سلامت انسان کمک کرده و مبنایی برای ایجاد سبک‌های زندگی سالم‌تر فراهم می‌آورد. با توجه به علاقه روزافزون عمومی و علمی به این موضوع، «روح، علم و سلامتی» یک منبع ضروری برای متخصصان و پژوهشگران این عرصه است.

مشخصات کتاب

عنوان اصلی: Spirit, Science, and Health: How the Spiritual Mind Fuels Physical Wellness

عنوان فارسی: روح، علم و سلامتی: چگونه ذهن معنوی، سلامتی جسمی را به ارمغان می‌آورد؟

ویراستاران: توماس جی. پلانته (Thomas G. Plante) و کارل ای. تورسن (Carl E. Thoresen)

مقدمه: آلبرت بندورا (Albert Bandura)

مترجم: حسام گودرزی

ناشر نسخه فارسی: نشر تیماس

سال انتشار ترجمه: چاپ دوم، تابستان ۱۴۰۲

تعداد صفحات: ۳۶۸ صفحه

شابک: ۷-۲۶-۶۸۹۰-۶۲۲-۹۷۸

موضوعات اصلی: شفای روحی (Spiritual healing) ، پزشکی و دین (Medicine – Religious aspects) ، سلامت – جنبه‌های مذهبی (Health – Religious aspects) ، جسم و جان (Mind and body)

تهیه‌کننده: پژوهشکده سبک زندگی اسلامی

برای تهیه این کتاب به مؤسسه سبک زندگی آل یاسین مراجعه و یا با شماره ۰۲۵۳۲۹۲۳۸۲۷ تماس حاصل فرمایید.

آدرس: قم، خیابان شهید صدوقی (زنبیل آباد)، خیابان شهید اسماعیل شهبازی، پلاک ۹۳

درگاه فروشگاه اینترنتی ناشر: www.timaas.ir