پذیرش سبک زندگی پیشگیرانه در بیماران دیابتی و عوامل موثر بر آن

اپیدمی دیابت، ارمغان صنعتی شدن و سبک زندگی خاص آن شامل توسعه زندگی ماشینی و رواج سبک‌های زندگی بدون تحرک می‌باشد. امروزه در بحث پیشگیری و درمان دیابت، از ضرورت تغییر سبک زندگی سخن گفته می‌شود. بیماران دیابتی، علاوه بر مصرف دارو، بایستی در الگوهای پیشین رفتارهای بهداشتی خود تجدید نظر کرده و سبک زندگی پیشگیرانه‌ای را در پیش گیرند. این سبک زندگی شامل رعایت اصولی از قبیل کنترل روزانه قند خون، معاینات دوره‌ای و آزمایشگاهی، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها می‌باشد. رعایت این اصول متضمن پذیرش آن توسط فرد دیابتی می‌باشد که عوامل متعددی می‌تواند در پذیرش یا عدم پذیرش آن موثر باشند. براین اساس پذیرش سبک زندگی پیشگیرانه در بیماران دیابتی و عوامل موثر بر آن موضوع اصلی مورد توجه در این پژوهش است. تاکنون مطالعات زیادی در زمینه دیابت در ایران صورت گرفته است اما اغلب این پژوهش‌ها در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی انجام و بر موضوعات محدود و اغلب بیولوژیک این بیماری متمرکز شده‌اند. در این تحقیق هدف اصلی، بررسی پذیرش سبک زندگی پیشگیرانه و عوامل فردی، روانی و اجتماعی موثر بر آن می‌باشد. تحقیق حاضر از نظر روش، ترکیبی (کیفی و کمی) است. به علت فقدان نظریه در ارتباط مستقیم با موضوع ابتدا به مصاحبه عمیق همراه با سوالات نیمه باز با بیماران دیابتی پرداخته شد و با تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش کدگذاری باز ارائه شده توسط اشتراوس و کوربین به متغیر‌های اصلی تحقیق شامل ادراک بیماری، سازگاری با بیماری، حمایت اجتماعی، شبکه روابط اجتماعی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی، آگاهی و متغیر دیگری خارج از ۳ دسته عوامل مورد هدف یعنی ماهیت بیماری دست یافتیم. بعد از به دست آوردن متغیرها، ساختن فرضیات و مدل تحقیق، به آزمون آنها با استفاده از روش کمی پرداخته شد. روش کمی تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری آن پرسشنامه بوده است. جامعه آماری تحقیق کلیه دیابتی‌های نوع یک ۲۴-۱۲ ساله عضو انجمن دیابت ایران ساکن شهر تهران و حجم نمونه مورد بررسی ۳۴۱ نفر می‌باشد. داده‌ها توسط برنامهSPSS و LISREL تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد اکثر بیماران دیابتی عضو انجمن دیابت ایران سبک زندگی پیشگیرانه را به طور متوسطی پذیرفته‌اند. پایگاه اقتصادی- اجتماعی بیماران از طریق مکانیسم درونی شبکه روابط اجتماعی و حمایت اجتماعی، ماهیت بیماری بطور مستقیم، شبکه روابط اجتماعی هم بطور مستقیم و هم از طریق متغیر درونی آگاهی، حمایت اجتماعی از طریق متغیر درونی آگاهی و همچنین آگاهی هم بطور مستقیم و هم از طریق ادراک بیماری بر پذیرش سبک زندگی پیشگیرانه در بیماران دیابتی نوع ۱ تاثیرگذار هستند.