معرفی کتاب «تأثیرگذاری؛ آشنایی با مهارت تغییر و اصلاح رفتار» | اثر کاظم مطلبی
راهنمایی جامع برای تغییر خود و دیگران با رویکردی ترکیبی از روانشناسی و آموزه‌های دینی
کتاب «تأثیرگذاری؛ آشنایی با مهارت تغییر و اصلاح رفتار» نوشته کاظم مطلبی، راهنمایی جامع و کاربردی برای ایجاد تحول و کمال در زندگی فردی و اجتماعی است. این اثر، تغییر را لازمه جدایی‌ناپذیر رشد انسان دانسته و مهارت‌های لازم برای آن را در دو گام اساسی تشریح می‌کند: «تغییر و اصلاح خود» و «تغییر و اصلاح دیگران». نویسنده با رویکردی تلفیقی، اصول روانشناسی تغییر رفتار را با آموزه‌های دینی و اسلامی در هم می‌آمیزد و ابزارها و فنون مشخصی را برای مدیریت و اصلاح افکار، احساسات و رفتارها ارائه می‌دهد. این کتاب با هدف ارتقای رفتارهای سلامت‌محور در سه بعد ذهنی، عاطفی و جسمی، به بررسی موانع تغییر نیز می‌پردازد و راهکارهایی عملی برای عبور از آنها پیشنهاد می‌کند.
موضوع و محتوای کلی کتاب
موضوع اصلی کتاب، «تأثیرگذاری» به معنای مهارت ایجاد تغییر و اصلاح رفتار در خود و دیگران است. محتوای کلی اثر حول این محور است که پیشرفت و موفقیت انسان، چه در بعد فردی و چه اجتماعی، در سایه ارتباطات و تأثیرپذیری متقابل شکل می‌گیرد. کتاب به طور ویژه بر «رفتارهای سلامت‌محور» تمرکز دارد که شامل ابعاد ذهنی، عاطفی و جسمی زندگی می‌شوند و گاه نیازمند اصلاح هستند.
نویسنده این فرآیند را در دو گام اصلی ترسیم می‌کند:
- گام اول: تغییر درونی (تغییر در خود): این گام به شیوه‌های مدیریت و اصلاح رفتارهای ذهنی، عاطفی و عملی در درون خود فرد می‌پردازد.
- گام دوم: تغییر بیرونی (تغییر در دیگران): این گام شامل روش‌های اصلاح افکار، احساسات و رفتارهای دیگران در چارچوب روابط اجتماعی است.
ساختار و محتوای کتاب
این کتاب در چهار بخش اصلی و یک نتیجه‌گیری جامع سازماندهی شده است که هر بخش به صورت منطقی خواننده را در مسیر یادگیری هدایت می‌کند:
فصل اول: معناشناسی
این فصل به تعریف مفاهیم پایه می‌پردازد تا خواننده با ادبیات موضوع آشنا شود:
- رفتار چیست؟ رفتار به دو دسته اصلی «آشکار» (جسمی) و «پنهان» (ذهنی و عاطفی) تقسیم می‌شود.
- تأثیر چیست؟ تأثیرگذاری به معنای اثر گذاشتن و نفوذ در چیزی تعریف شده و یکی از موضوعات مهم روانشناسی اجتماعی به شمار می‌رود.
- تغییر رفتار: مجموعه‌ای از شیوه‌های کاربردی برای بهبود و اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی است.
- بسترها و ابزارهای تأثیرگذاری: ابزارهایی مانند آموزش، اقناع، محبت، ارتباط، اعتماد، حیا و تلقین به عنوان زمینه‌های ایجاد تغییر معرفی می‌شوند.
فصل دوم: گام اول: تغییر درونی
این بخش کاملاً بر خودسازی و ایجاد تحول در درون فرد متمرکز است:
- ملزومات تأثیرگذاری بر خود: شامل شناخت رفتار خوب و بد، تعیین هدف و آشنایی با ابزارهای تغییر است.
- تغییر رفتار ذهنی: به روش‌هایی برای تغییر باورها و افکار پرداخته می‌شود، از جمله:
- روش توقف فکر.
- روش عقلانی برای جایگزینی افکار غیرمنطقی.
- همنشینی با خوبان برای تأثیرپذیری فکری.
- مدیریت و تغییر احساسات: این قسمت بر شناخت سازوکار احساسات و کنترل آنها تمرکز دارد. مراحل آن عبارتند از:
- توجه به سازوکار احساس.
- تغییر نگاه و نگرش.
- پرسش از احساس برای تحلیل ریشه‌ها.
- انفاق قلبی یا خیرخواهی برای دیگران جهت رسیدن به آرامش.
- مدیریت تغییر رفتار: به شیوه‌های عملی برای تغییر اقدامات و عادات پرداخته می‌شود:
- تغییر فضای ذهنی و بیرونی.
- استفاده از پاداش یا جریمه.
- توجه به پیامدهای رفتار.
- الگوی مراحل تغییر رفتار در خود: یک مدل پنج مرحله‌ای (پیش‌تأمل، تأمل، آمادگی، عمل، و نگهداری) برای تغییرات تدریجی ارائه می‌شود.
فصل سوم: گام دوم: تغییر بیرونی
در این فصل، تمرکز از خود به دیگران منتقل می‌شود و اصول اثرگذاری بر آنها بررسی می‌گردد:
- مخاطب‌شناسی: شناخت ویژگی‌های روحی، فردی و اجتماعی مخاطب به عنوان اولین و مهم‌ترین گام در مسیر اثرگذاری معرفی می‌شود.
- اصول اثرگذاری بر دیگران: سه اصل کلیدی بیان می‌شود:
- اصل حفظ کرامت و ارزشمندی انسان.
- اصل تقدم استفاده از روش‌های سهل‌گیرانه.
- اصل تقدم استفاده از روش‌های غیرمستقیم.
- تغییر باورهای دیگران: روش‌هایی مانند راستی‌آزمایی افکار، تربیت عقلانی، توجه دادن به واقعیت‌ها، تصحیح اطلاعات و تلقین ارائه می‌گردد.
- تغییر احساسات دیگران: ابزارهایی چون مهرورزی، تبسم و خوش‌رویی، و مزاح و شوخی برای ایجاد حس خوب در دیگران تشریح می‌شود.
- تغییر رفتار دیگران: اهداف تغییر رفتار (افزایش، ایجاد، حفظ، کاهش یا حذف رفتار) مشخص شده و شیوه‌هایی مانند تقویت مثبت (پاداش) ، تقویت منفی ، الگودهی ، خاموشی، محروم کردن و جریمه کردن توضیح داده می‌شوند.
فصل چهارم: موانع تغییر
این بخش به بررسی چالش‌ها و موانعی می‌پردازد که سد راه تغییر می‌شوند:
- ناآگاهی: جهل نسبت به پیامدهای رفتار و عدم احساس ضرورت برای تغییر.
- ضعف اراده: نداشتن نیروی اجرایی قوی برای تصمیم‌گیری و اقدام.
- رضایتمندی از وضعیت موجود: عدم احساس نیاز به بهبود به دلیل رضایت از شرایط فعلی.
- تعصب بی‌جا: وابستگی غیرمنطقی به یک باور یا رفتار که مانع پذیرش حقیقت می‌شود.
- ترس از تغییر: هراس از ناشناخته‌ها و نگرانی از قضاوت دیگران.
نتیجه‌گیری کتاب
نویسنده در پایان نتیجه می‌گیرد که تغییر و تحول، بخشی جدایی‌ناپذیر و ضروری برای حرکت انسان به سوی کمال است. این مهم از طریق تعاملات اجتماعی و با استفاده از شیوه‌های کارآمدی که در کتاب بیان شد، محقق می‌شود. کتاب با ترسیم دو گام اصلی (تغییر در خود و تغییر در دیگران) و معرفی ابزارهایی چون آموزش، اقناع، محبت و ارتباط و همچنین بررسی موانعی مانند جهل، ضعف اراده و ترس ، یک نقشه راه عملی برای علاقه‌مندان به خودسازی و تربیت ارائه داده است.
رویکرد نویسنده
رویکرد کاظم مطلبی در این کتاب، تلفیقی و کاربردی است. او به شکلی هنرمندانه، مفاهیم و نظریه‌های روانشناسی مدرن در حوزه تغییر رفتار را با مبانی و آموزه‌های اسلامی (آیات قرآن و احادیث) پیوند می‌زند. این رویکرد دوگانه به خواننده کمک می‌کند تا هم از منظر علمی و هم از دیدگاه معنوی به موضوع بنگرد. علاوه بر این، استفاده مکرر از نمودارها و جداول برای دسته‌بندی مفاهیم، تمرین‌های عملی در پایان هر بخش و داستان‌های کوتاه و آموزنده ، رویکرد کتاب را به شدت کاربردی و قابل فهم کرده است.
نقاط قوت کتاب
- ساختار منسجم: کتاب از تعاریف پایه شروع شده، به راهکارهای عملی می‌پردازد و با بررسی موانع به پایان می‌رسد.
- جامعیت: هم به تغییر در خود و هم به تأثیرگذاری بر دیگران می‌پردازد.
- رویکرد تلفیقی: ترکیب دانش روانشناسی با معارف اسلامی که آن را برای مخاطب ایرانی ملموس‌تر می‌کند.
- کاربردی بودن: وجود تمرین‌ها، مثال‌ها و داستان‌های واقعی به خواننده کمک می‌کند تا مفاهیم را در زندگی روزمره به کار گیرد.
- زبان ساده و روان: مفاهیم پیچیده با بیانی ساده ارائه شده‌اند که برای عموم قابل درک است.
مخاطبان هدف کتاب
این کتاب برای طیف گسترده‌ای از مخاطبان مفید است، از جمله:
- عموم افراد: هر کسی که به دنبال خودسازی، رشد شخصی و بهبود مهارت‌های زندگی است.
- والدین، مربیان و معلمان: که به دنبال روش‌های مؤثر برای تربیت و اصلاح رفتار فرزندان و شاگردان خود هستند.
- مدیران: جهت بهبود مهارت‌های ارتباطی و تأثیرگذاری بر نیروی کار.
- مشاوران و روانشناسان: به عنوان یک منبع کاربردی که دیدگاه‌های دینی را نیز در بر می‌گیرد.
- هر فردی که به دنبال بهبود مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خود است.
اهمیت کتاب
اهمیت کتاب «تأثیرگذاری» در ارائه یک نقشه راه مدون و عملی برای یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های بشری یعنی «تغییر» است. در دنیایی که افراد دائماً در جستجوی روش‌هایی برای بهبود خود و روابطشان هستند، این اثر با رویکرد منحصربه‌فرد خود که ریشه در فرهنگ بومی و دینی دارد، یک خلأ مهم را پر می‌کند. این کتاب به جای ارائه راه‌حل‌های انتزاعی، ابزارهای مشخصی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد تا به صورت فعالانه برای ساختن یک زندگی بهتر اقدام کند.
مشخصات کتاب
نام کتاب: تأثیرگذاری: آشنایی با مهارت تغییر و اصلاح رفتار
مؤلف: کاظم مطلبی
ویراستار: سید علیرضا دانادوست
ناشر: تیماس (وابسته به موسسه فرهنگی دین و معنویت آل یاسین)
نوبت چاپ: اول، تابستان ۱۳۹۹
تعداد صفحات: ۸۶ صفحه
شابک: ۷-۱۳-۶۸۹۰-۶۲۲-۹۷۸
رده‌بندی کنگره: BF۶۳۷
رده‌بندی دیویی: ۱۵۳/۸۵
شماره کتابشناسی ملی: ۶۲۱۷۳۴۷
برای تهیه این کتاب به مؤسسه سبک زندگی آل یاسین مراجعه و یا با شماره ۰۲۵۳۲۹۲۳۸۲۷ تماس حاصل فرمایید.
آدرس: قم، خیابان شهید صدوقی (زنبیل آباد)، خیابان شهید اسماعیل شهبازی، پلاک ۹۳
درگاه فروشگاه اینترنتی ناشر: www.timaas.ir