معرفی کتاب «مهارت مواجهه با تنهایی؛ آشنایی با تکنیک‌ها و مهارت‌های مقابله با احساس تنهایی» | اثر سیده عفت حسینی
کتاب «مهارت مواجهه با تنهایی»؛ راهنمایی جامع برای درک، پذیرش و مدیریت تنهایی
در دنیای پرهیاهوی امروز که ارتباطات مجازی مرزها را درنوردیده، بسیاری از ما بیش از هر زمان دیگری با احساس تنهایی دست‌وپنجه نرم می‌کنیم. کتاب “مهارت مواجهه با تنهایی” به قلم سیده عفت حسینی، اثری کاربردی است که به تفصیل به موضوع احساس تنهایی می‌پردازد. این کتاب با هدف آشنایی خوانندگان با تکنیک‌ها و مهارت‌های لازم برای مقابله با تنهایی، ضمن تبیین چیستی و انواع تنهایی، علل و زمینه‌های آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. رویکرد کتاب، ترکیبی از دیدگاه‌های روانشناختی و آموزه‌های دینی (به‌ویژه اسلام) است و راهکارهای متعددی اعم از بازاندیشی در ارتباط با فضای مجازی، دین‌داری، برخورداری از حمایت اجتماعی، و مدیریت استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای فائق آمدن بر این احساس ارائه می‌دهد. همچنین، با آسیب‌شناسی تنهایی از نگاه دینی و ارائه راهکارهای صحیح و اشتباه، به مخاطب کمک می‌کند تا در مسیر درستی برای غلبه بر تنهایی گام بردارد.
موضوع و محتوای کلی کتاب
موضوع اصلی کتاب، هنر مواجهه با تنهایی است. این اثر تنهایی را نه به عنوان یک معضل لاینحل، بلکه به عنوان یک واقعیت وجودی می‌بیند که می‌توان با کسب مهارت، آن را مدیریت کرد. محتوای کتاب حول محورهای زیر سازماندهی شده است:
- مفهوم‌شناسی: تعریف دقیق تنهایی و تمایز آن از احساس تنهایی.
- انواع تنهایی: بررسی انواع مختلف تنهایی از جمله فیزیکی، ادراک‌شده، عارفانه، و از خودبیگانگی.
- علل و زمینه‌ها: واکاوی عواملی مانند فناوری، تیپ‌های شخصیتی، و تجارب ناخوشایند کودکی.
- راهکارهای مقابله: ارائه تکنیک‌های عملی و ذهنی برای مدیریت و غلبه بر احساس تنهایی.
- نگاه دینی: بررسی مصادیق تنهایی مذموم و ممدوح در اسلام.
ساختار و محتوای کتاب
کتاب در چندین بخش اصلی تدوین شده است که هر یک به جنبه‌ای از موضوع تنهایی می‌پردازد. این اثر با ساختاری منطقی، خواننده را قدم‌به‌قدم در مسیر درک و مدیریت تنهایی هدایت می‌کند:
-
بخش اول: مفهوم‌شناسی
در این بخش، به تعریف تنهایی و تمایز آن از احساس تنهایی پرداخته می‌شود. نویسنده توضیح می‌دهد که تنهایی یک تجربه فردی ناخوشایند است که با مشکلات رفتاری مانند غمگینی و افسردگی همراه است و ناشی از ناهمخوانی بین توقعات فرد و امکان دستیابی به آرزوها در روابط اجتماعی است. همچنین، به مفهوم‌شناسی و پیشینه بحث درباره تنهایی در مکاتب فلسفی و روانشناسی می‌پردازد و ویژگی‌های افراد تنها را برمی‌شمرد (مانند رضایت و شادمانی اندک، عزت نفس ضعیف، ازخودبیگانگی، احساس خجالت، دل‌تنگی، احساس خلأ، کمی جاذبه، خودداری از ارتباطات اجتماعی و دوستان اندک).
-
بخش دوم: انواع تنهایی
در این قسمت به معرفی و تحلیل انواع مختلف تنهایی، از تنهایی فیزیکی گرفته تا تنهایی فراق‌گونه و وجودی می‌پردازد:
-
- تنهایی فیزیکی: تنهایی موقت و مثبتی که با بازگشت اعضای خانواده برطرف می‌شود.
- تنهایی ادراک شده: نوعی تنهایی منفی که فرد احساس می‌کند کسی همراهش نیست.
- تنهایی عارفانه (خلوت): حالتی که انسان از هر انسان دیگری فراغ خاطر دارد و به هیچ انسان دیگری نمی‌اندیشد، با هدف رسیدن به معشوق حقیقی.
- حاضر غایب: احساس تنهایی در میان جمع که فرد با وجود حضور در بین دیگران، احساس می‌کند تنهاست.
- تنهایی فراق‌گونه: این مفهوم بیشتر در ادبیات عرفانی و عاشقانه برای اشاره به تنهایی ناشی از فراق استفاده می‌شود.
-
بخش سوم: علل و زمینه‌های تنهایی
این بخش به بررسی عواملی مانند فناوری‌های ارتباطی، تیپ‌های شخصیتی، شرایط خاص زندگی، مشکلات روحی و روانی، رشد بی‌رویه شهرنشینی، دگرگونی در ساختار و کارکرد خانواده، و تجارب ناخوشایند کودکی می‌پردازد که می‌توانند منجر به احساس تنهایی شوند.
-
بخش چهارم: راهکارهای مقابله با تنهایی
این بخش به ارائه راهکارهای عملی برای مدیریت این احساس می‌پردازد. شامل بازاندیشی در ارتباط با فضای مجازی، دین‌داری، و برخورداری از حمایت اجتماعی.
-
بخش پنجم: مصادیق تنهایی در اسلام
این بخش تنهایی را از منظر دین اسلام بررسی می‌کند و به دو دسته تقسیم می‌کند:
-
- تنهایی مذموم: شامل اصل جمع‌محوری و اصل اعتدال در ارتباطات و اهمیت تنهایی بعد از زندگی دنیا.
- تنهایی ممدوح: شامل زهد، اعتکاف، تفکر، کناره‌گیری از دنیاپرستان و تنهایی اولیای خدا.
-
بخش ششم: آسیب‌شناسی تنهایی از نگاه دینی
این قسمت به آسیب‌های ناشی از تنهایی از دیدگاه دین می‌پردازد، مانند فراهم شدن زمینه برای افتادن در دام‌های شیطان، مبتلا شدن به وسواس‌های فکری و ارتباطی، طرد شدن از جامعه اسلامی، محروم شدن از خیرات جامعه اسلامی، و ظهور مشکلات روحی.
-
بخش هفتم: راهکارهای غلبه بر احساس تنهایی
در این بخش، هم راهکارهای اشتباه (مانند نگهداری حیوانات خانگی، تفریحات انفرادی و انتخاب سبک زندگی مجردی) و هم راهکارهای صحیح (مانند انس با خداوند متعال، تقویت فضائل اخلاقی، یاری خواستن از خدا، درمان کم‌رویی، حمایت خانواده از فرزندان، حمایت دولت (اشتغال‌زایی)، فرهنگ‌سازی، مدیریت استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تفریح و ورزش) برای غلبه بر احساس تنهایی ارائه می‌شود.
نتیجه‌گیری کتاب
کتاب نتیجه می‌گیرد که تنهایی، چه فیزیکی و چه احساسی، حالتی است که بسیاری از مردم آن را تجربه می‌کنند. اسلام به روابط اجتماعی مفید و سازنده بین پیروان خود اهمیت زیادی می‌دهد، اما تنهایی را نیز تا آنجا که فرصتی برای تفکر، عبادت و برنامه‌ریزی باشد، تأیید می‌کند. راهکارهای مقابله با تنهایی شامل خوش‌رویی، سخاوت، مهربانی، انس با خدا، درمان کم‌رویی، حمایت خانواده و دولت، فرهنگ‌سازی و مدیریت شبکه‌های اجتماعی است. همچنین، برخی حالات تنهایی مانند نجوا با پروردگار و اعتکاف در دین اسلام پسندیده دانسته شده‌اند.
رویکرد نویسنده
رویکرد سیده عفت حسینی در این کتاب، رویکردی جامع و چندوجهی است که احساس تنهایی را هم از ابعاد روانشناختی و هم از ابعاد دینی مورد تحلیل قرار می‌دهد. نویسنده با تلفیق این دو دیدگاه، تلاش می‌کند تا راهکارهای عملی و متناسب با فرهنگ اسلامی را برای مواجهه با تنهایی ارائه دهد. استفاده از منابع متعدد روانشناختی و دینی نشان‌دهنده عمق و گستردگی پژوهش نویسنده است.
نقاط قوت کتاب
- جامعیت موضوعی: پوشش ابعاد مختلف تنهایی، از تعاریف و انواع تا علل و راهکارها.
- رویکرد تلفیقی: ارائه دیدگاهی منحصر به فرد با ترکیب روانشناسی و آموزه‌های اسلامی.
- ارائه راهکارهای عملی: پیشنهاد راهبردهای کاربردی برای غلبه بر احساس تنهایی.
- آسیب‌شناسی دینی: بررسی تأثیرات منفی تنهایی از منظر دین اسلام.
- سازماندهی مناسب: ساختار منطقی و دسته‌بندی موضوعات برای خوانایی بهتر.
مخاطبان هدف کتاب
این کتاب برای طیف وسیعی از مخاطبان مفید است، از جمله:
- افرادی که با احساس تنهایی دست و پنجه نرم می‌کنند.
- دانشجویان و پژوهشگران رشته‌های روانشناسی، جامعه‌شناسی، و مطالعات اسلامی.
- خانواده‌ها و مشاوران که به دنبال درک بهتر و ارائه راهکار برای مشکلات مربوط به تنهایی هستند.
- علاقه‌مندان به خودشناسی و توسعه فردی با رویکرد دینی.
اهمیت کتاب
در عصر حاضر که با رشد فناوری‌های ارتباطی و تغییرات سبک زندگی، احساس تنهایی به یک چالش فراگیر تبدیل شده است ، این کتاب اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. “مهارت مواجهه با تنهایی” با ارائه یک چارچوب تحلیلی جامع و راهکارهای عملی، می‌تواند به افراد کمک کند تا این احساس را بهتر درک کرده و به شیوه‌ای مؤثر با آن مقابله کنند، و از این طریق سلامت روانی و اجتماعی خود را بهبود بخشند.
مشخصات کتاب
نام کتاب: مهارت مواجهه با تنهایی
زیرتیتر: آشنایی با تکنیک‌ها و مهارت‌های مقابله با احساس تنهایی
مؤلف: سیده عفت حسینی
ویراستار: سید علی آقائی
آماده‌سازی متن: حسن روشن
صفحه‌آرا: سید اکبر موسوی
ناشر: تیماس
نوبت چاپ: اول، بهار ۱۴۰۰
چاپ و صحافی: بوستان
شابک: ۶-۴۹-۶۸۹۰-۶۲۲-۹۷۸
مشخصات ظاهری: ۸۰ صفحه
موضوع: تنهایی (جنبه‌های روانشناسی و جنبه‌های مذهبی – اسلام)
شماره کتابشناسی ملی: ۷۶۶۵۱۵۹
برای تهیه این کتاب به مؤسسه سبک زندگی آل یاسین مراجعه و یا با شماره ۰۲۵۳۲۹۲۳۸۲۷ تماس حاصل فرمایید.
آدرس: قم، خیابان شهید صدوقی (زنبیل آباد)، خیابان شهید اسماعیل شهبازی، پلاک ۹۳
درگاه فروشگاه اینترنتی ناشر: www.timaas.ir