اینستاگرام Instagram

مقدمه

در دنیای امروز، شبکه های اجتماعی، یکی از رسانه های مهم و تأثیرگذار محسوب می‏شوند. ارتباطات و انتقال پیام با ورود شبکه های اجتماعی مجازی، مفهوم تازه ای به خود گرفته است. شبکه‏ های اجتماعی، نسل جدیدی از تارنما های اینترنتی مبتنی بر وب۲ هستند که کاربران آن‏ها حول محور مشترکی در فضای مجازی دور یکدیگر جمع می‏شوند و جمع های برخط (آن‏لاین) را تشکیل می‏دهند.‏  در واقع شبکه اجتماعی، شبکه‏ای از افراد، گروه‏ها و ارتباطات بین آن‏ها است.
آنچه شبکه‏های اجتماعی مجازی را از دیگر رسانه‏های مجازی و غیر آن متمایز می‏سازد، قابلیت های تعاملی و امکان انتخاب کاربران در تولید و ارائه محتوا و حتی مخاطبان است. با توجه به این دو ویژگی در شبکه های اجتماعی است که امکان هدف‏مندی در تولید، اشاعه محتوا و به دنبال آن تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان فراهم می‏شود. از این رهگذر، مفاهیمی همچون صمیمیت و اعتماد در شبکه های اجتماعی شکل می گیرد.  یکی از شبکه های اجتماعی که در حال حاضر با اقبال کابران مواجه شده و محبوبیت زیادی پیدا کرده است شبکه  اجتماعی اینستاگرام است. این نوشتار، مروری است بر چیستی، فرصت‏ها و تهدیدهایی که کاربران با آن مواجه می‏شوند.

اینستاگرام چیست؟

در ماه مارس سال ۲۰۱۰ در سان فرانسیسکو هنگامی که کوین سیستروم و میشل برزیل روی HTML۵ کار می‌کردند، ایده‌ای خلق شد که دنیای عکس و عکاسی را متحول کرد. آن‏ها به این ضرورت پی‌برده بودند که آدمی بیش از هر چیز نیازمند برقراری ارتباط با همنوعانش است و به همین دلیل کاربران شبکه‌های اجتماعی روز‏به‏روز درحال افزایش هستند. ایده آن‏ها برقراری ارتباط آدم‏ها از طریق عکس بود. ایده آن‏ها اینستاگرام (instagram) نام گرفت. در اینستاگرام، کاربران می‌توانند از زندگی روزمره خود، وقایع و چیزهایی که دوست دارند، عکس بگیرند و آن را با کسانی که دوست دارند به اشتراک گذارند. این برنامه محبوب ابتدا در نسخه iOS و بعد اندروید عرضه شد و هم‌اکنون کاربران از طریق وب نیز می‌توانند عکس‌ها و نمایه‌های اینستاگرامی را مشاهده کنند.
در‌‌ همان ابتدا‌ی معرفی، اینستاگرام در فهرست ۲۵ برنامه بر‌تر پلتفرم iOS قرار گرفت و تعداد کاربران آن روزبه‏روز بیشتر شد تا جایی که بعد از دو ماه، یک میلیون کاربر، عضو آن شدند. کارگزاران بورس در همان زمان، ارزش اینستاگرام را ۲۵ میلیون دلار تخمین زدند.
سرویس اینستاگرام به سرعت در میان کاربران اینترنتی محبوبیت کسب کرد و به بیش از ۱۰۰ میلیون کاربر تا آوریل ۲۰۱۲ و ۳۰۰ میلیون کاربر تا دسامبر ۲۰۱۴ رسید. این نرم‏افزار از طریق آپ استور اپل، گوگل پلی و فروشگاه ویندوز فون قابل دسترسی است. پشتیبانی این نرم‌افزار کاربردی برای آیفون، آی پد، آی پاد تاچ و گوشی‏های آندروید برقرار می‌باشد. همچنین نرم‌افزار کاربردی شخص ثالث اینستاگرام برای بلک بری ۱۰ و گوشی‏های سیمبین نوکیا در دسترس است.

آمار اینستاگرامی

در حال حاضر آمار و ارقام جالب و البته باور نکردنی درباره شبکه  اجتماعی اینستاگرام در سال ۲۰۱۵ منتشر شده است:
•    اینستاگرام بیش‌از سیصد میلیون کاربر فعال دارد؛
•    ۱۷ درصد از کاربران اینترنت از اینستاگرام استفاده می‏کنند؛
•    ۷۵ میلیون کاربر روزانه از اینستاگرام استفاده می‏کنند؛
•    ۵۸ درصد از کاربران توئیتر از اینستاگرام استفاده می‌کنند؛
•    ۹۴ درصد از کاربران اینستاگرام در فیس‏بوک عضوند؛
•    میزان تعامل کاربران در اینستاگرام ۱۵ برابر فیسبوک است؛
•    ۵۳ درصد از کاربران اینترنت با سن ۱۸ – ۲۹ سال از اینستاگرام استفاده می‏کنند؛
•    ۵۱ درصد از کاربران اینستاگرام مرد و ۴۹ درصد خانم هستند؛
•    ۷۶ درصد از نوجوانان آمریکایی، کاربر اینستاگرام هستند؛
•    اینستاگرام هشتمین برنامه محبوب در آمریکا است؛
•    بیش‌ از ۲۰ میلیارد عکس از سال ۲۰۱۰ تا کنون در اینستاگرام به اشتراک گذاشته شده است؛
•    روزی ۷۰ میلیون عکس در اینستاگرام به اشتراک گذاشته می‌شود؛
•    در هر ثانیه ۱۰۰۰ کامنت برای عکس‌ها گذاشته می‌شود؛
•    ۷۰ درصد از کاربران اینستاگرام، خارج از آمریکا زندگی می‌کنند؛
•    ۲۲ درصد از کاربران اینترنت در خاورمیانه و شمال آفریقا از اینستاگرام استفاده می‌کنند و عربستان بیشترین کاربر را در این منطقه دارد؛
•    روزانه بیش از ۲٫۵ میلیارد لایک(پسندیدن) در اینستاگرام صورت می‌گیرد، این عدد در هر ثانیه برابر ۸۵۰۰ مورد است؛
•    ۶۵ درصد از عکس‎‌های اینستاگرام حتی ۱۰ لایک هم نمی‌گیرند؛
•    عکس‌هایی که در آن‏ها صورت افراد مشخص است ۳۲ درصد بیشتر انتخاب می‌شوند.
این آمار و ارقام هر روز به صورت تصاعدی در حال افزایش است؛ به طوری که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ تعداد کاربران اینستاگرام به دو برابر افزایش پیدا کرده است.

رشد سریع کاربران و نفوذ اینستاگرام موجب شد که فیس بوک در آوریل ۲۰۱۲، اینستاگرم را به مبلغ یک میلیارد دلار (به صورت نقد و سهام) خریداری کند و این در حالی بود که در سال ۲۰۱۳ اینستاگرام ۲۳٪ رشد کرد و فیس بوک در مقامِ شرکت مادر تنها ۳٪ رشد را تجربه کرد. گفته می‌شود اگر اینستاگرام همین رشد را حفظ کند، از فیس‏بوک بزرگ‏تر خواهد شد. کوین سیستروم از بنیان‌گذاران اینستاگرام و مدیر عامل شرکت فست می‌گوید: این (اینستاگرام) بزرگ‏ترین موجودیت در جهان خواهد بود.

ویژگی ها و قابلیت‏ها

اینستاگرام این امکان را به کاربر می‏دهد که به سادگی و سرعت، عکس و فیلم مورد نظرش را با کاربرانی که با او در ارتباط هستند، با امکان ویرایش و ایجاد جلوه های بصری، به اشتراک بگذارد و درباره آن بحث و تبادل نظر صورت بگیرد. علاوه بر این کاربر می‏تواند، عکس ها و فیلم‏هایی را که کاربران هر روز در این نرم‏افزار به اشتراک می‏گذارند، ببیند و با توجه به بخش‏های مختلف در این نرم‏افزار به برخی از مهم‏ترین ویژگی های آن اشاره می‏شود:

•    فیدها

این بخش مانند صفحه مدیریت (Home Page) فیس‏بوک عمل می‌کند؛ یعنی مطالب ارسال شده به وسیله اشخاصی که کاربر، آن‏ها را انتخاب و پی‏گیری (فالو)  کرده است، در این بخش به نمایش گذاشته می‌شود.

•    جستجو

این بخش شامل چند ابزارک مختلف است. با فشردن گزینه ذره‌بین، کاربر به صفحه‌ای منتقل می‌شود که عکس‌ها و ویدئوهایی به صورت اتفاقی از حساب‌های اینستاگرام به کاربر نمایش داده می‌شود. این انتخاب‌ها بر اساس علایق کاربران اینستاگرام صورت می‌گیرد، به این معنا که اینستاگرام افراد فالو شده را بررسی می‌کند و بر اساس آن، صفحه‏ها و مطالبی را که ممکن است برای کاربران جالب باشد، نمایش می‌دهد.   کاربر با مراجعه به بخش جستجو می‏تواند علاوه بر جستجوی دیگر کاربران با نوشتن واژه‏ها با نماد # و @ به تمامی عکس‏هایی که با این کلید واژه به اشتراک گذاشته شده‏اند و همچنین تمامی موضوعات مرتبط با آن کلید واژه دست یابد.

•    مدیریت اعلام

این بخش شامل دو برگه جداگانه با عنوان You و  Following است. در بخش You کاربر می‏تواند برای هر کاربر دیگر، درخواست دوستی، ارسال و عکس‏های ارسال شدۀ آن کاربر را بپسندد (لایک کند). این کارها به کاربر شماره یک  اطلاع رسانی خواهد شد. در قسمت Following نیز کاربران، اطلاعات مختصری درباره افرادی که آن‏ها را انتخاب و پی‏گیری کرده‌اند، پیدا می کنند.‏ کارکرد آن نیز به این صورت است که با باز کردن اینستاگرام در صورتی که مطلب جدیدی وجود داشته باشد، یک نقطه نارنجی روی این گزینه ظاهر می‌شود تا این موضوع را اطلاع‌رسانی کند.

•    ارسال مطلب در اینستاگرام

با ورود به برنامک اینستاگرام، در بین ۴ دکمه اصلی برنامه، یک دکمه آبی رنگ با عکس دوربین نیز وجود دارد که با فشردن آن، دوربین اینستاگرام اجرا می‌شود. این بخش مربوط به پست کردن عکس یا ویدئوی جدید در صفحه کاربران است؛ به این معنا که کاربر می‌تواند در همان لحظه، اقدام به عکاسی یا فیلم‌برداری کند و بعد از ویرایش عکس و اعمال جلوه‌های مورد نظر، آن را منتشر سازد.

•    «تگ» کردن افراد در عکس‌ها

علامت @ نقشی اصلی و مهمی را در اینستاگرام ایفا می‌کند و حکم پیونددهنده(لینک‌) به حساب‏های کاربری را دارد. این موضوع، حکم اطلاع‌رسانی برای صاحب حساب کاربری را نیز خواهد داشت. کاربران، زمانی از این ویژگی استفاده می کنند که بخواهند مطلب خاص یا جالبی را به دوستان خود اطلاع‏رسانی کنند.

•    ارسال پیام خصوصی با Direct

حدود یک سال پیش، مدیران اینستاگرام، بخشی با عنوان Direct Message را به برنامه خود اضافه کردند که امکان ارسال پیام به افراد دیگر را مهیا کرد. البته این موضوع تنها برای ارسال مطلبی خاص استفاده می‌شود و نمی‌توان آن را یک ابزار ارتباطی یا گفتگو برخط(آن‏لاین) به حساب آورد؛ زیرا در این بخش، شما مجبور به ارسال عکس یا ویدئو در کنار پیام متنی خود خواهید بود و بعد از ارسال آن، شخص مورد نظر می‌تواند به آن جواب دهد. این پیام و جواب، تنها برای ارسال کننده و دریافت کننده قابل مشاهده خواهد بود.

•    فرصت‏ها

با ورود فناوری‏ های جدید، فضاهای جدیدی در زندگی بشر گشوده شده که در برخی موارد، فرصت های تازه ای جهت زندگی بهتر پدید آمده است. اینستاگرام را به عنوان یک شبکه اجتماعی محبوب نمی توان از این جهت، از نظر دور داشت.

•    تجارت اینترنتی

امروزه شبکه اینستاگرام، فضای مناسبی برای عرضه محصولات شرکت ها و خدمات آن‏ها شده است. اینستاگرام این فرصت را به تمام کسانی که محصولی برای ارائه دارند می‏دهد تا با استفاده از امکانات این شبکه، مانند استفاده از کلید واژه با ابزار هشتک و یا استفاده از ابزارهای تحلیل اینستاگرام از جمله TOTEMS Analytics  برای هرچه بیشتر دیده شدن محصول خود تلاش کنند و فروشندگان بدون هیچ هزینه اضافی برای اجاره یا خرید محل، محصولاتشان را مستقیم و بدون واسطه به دست خریداران می‏رسانند.

•    توسعه گردشگری

گردشگری اینترنتی، نقش زیادی در توسعه این صنعت در جهان امروزی دارد و یک موتور محرک برای توسعه اقتصادی آن است. بسیاری از گردشگران برای بررسی مقصدهای خود از اطلاعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی یا شبکه‌های به اشتراک‏گذاری تصاویر و ویدئو مانند فلیکر، فیس بوک و یوتیوب، استفاده و مسیر و مقصدشان را انتخاب می‌کنند.   از طرفی تصاویر گردشگری، یکی از فاکتورهای ضروری و مهم در صنعت گردشگری هستند و تأثیر مستقیمی بر انتخاب مقصد برای گردشگران بین‌المللی دارد.
تحلیل های آماری درباره جذب گردشگران در ایران نشان می‏دهد شبکه های اجتماعی در شکل‏گیری اعتماد ذهنی کاربران برای انتخاب ایران مؤثرند. این اعتماد ذهنی به طور غیرمستقیم و با تأثیر بر قصد سفر گردشگران بالقوه، بر جذب گردش‏گران خارجی تأثیر می‏گذارد.

•    تحکیم خانواده

استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی می‏تواند تأثیرات مثبتی بر روابط بین فردی اعضای خانواده‏ها داشته باشد. برخی تحقیقات نشان داده است رسانه‏های اجتماعی، وقتی از آن‏ها به درستی استفاده شود، نه تنها جایگزین روابط چهره به چهره بین افراد نمی‏شوند؛ بلکه در عمل به روابط صمیمانه، شدت و عمق بیشتری می بخشند و لایه‏های جدیدی را نیز به مناسبات صمیمانه و درک متقابل افرادی که دارای روابط عاطفی هستند اضافه می‏کنند.   امروزه وجود فاصله بین اعضای خانواده در شهرهای صنعتی و بالا بودن هزینه‏های ارتباطی، موجب کاهش ارتباطات فیزیکی در میان اعضای برخی خانواده ها شده است. اشتراک‏گذاری عکس و فیلم اعضای خانواده در گروه های خانوادگی، این امکان را به کاربران می‏دهد که با تعداد بیشتری از اعضای خانواده ارتباط داشته باشد. با وجود این، نباید از نظر دور داشت که بسیاری از کارشناسان مسائل اجتماعی و خانواده معتقدند که شبکه های اجتماعی سبب کاهش ارتباط فیزیکی بین اعضای خانواده شده و ارتباط کلامی را کاهش داده است.

•    تبلیغ ارزش‏های دینی

نقش شبکه های اجتماعی در جایگاهِ ابزار رسانه ای جهت تبلیغ و ترویج فرهنگ و باورهای دینی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تعداد زیاد کاربران در شبکه‏های اجتماعی از جمله اینستاگرام، وظیفه متولیان فرهنگی را در این عرصه دوچندان می‏کند. بارگذاری عکس، پوستر و فیلم‏های کوتاه و هنری مطابق با ارزش‏های دینی، فضای مثبت را در این شبکه اجتماعی در کنار انبوه محتوای ضد اخلاقی و ارزشی ایجاد می‏کند و انسان های مستعد را با مفاهیم آن‏ها آشنا می سازد. از طرفی ارائه محتواهای ارزشی و دینی در اینستاگرام، راه را برای پاسخ به شبهات اعتقادی فرقه های عقیدتی هموار می سازد.

آسیب‏ها

عضویت و ورود به شبکه های اجتماعی می‏تواند پیامدهای منفی در زندگی افراد یک جامعه، خانواده‏ها و سبک زندگی آن‏ها داشته باشد. استفاده نادرست از شبکه‏های اجتماعی موجب بروز بسیاری از ناهجاری ها و مشکلات در بین خانواده‏های ایرانی شده است.

الف) ترویج مدهای غربی

حساب های کاربری طراحی لباس در اینستاگرام جزو پربازدید ترین حساب‏ها در آن است. مدیر یکی از این حساب‏ها در توضیحاتی درباره خودش نوشته، بزرگ‌ترین صفحه فیس بوک، طراحی لباس و مد ایرانی را با بیش از ۱۸۰ هزار علاقه‏مند دارد. در اینستاگرام هم نزدیک به ۴۰ هزار نفر، این صفحه را دنبال می‏کنند و تا کنون حدود ۵۰۰ عکس از لباس‌های مختلف گذاشته شده است.   این به آن معنا است که کاربران ایرانی اینستاگرام در معرض خطر تغییر سبک پوشش قرار دارند و مدها و سبک‏های پوشش غربی در میان جوانان رواج پیدا می کند. از طرفی جوان بودن کاربران اینستاگرام (به گونه ای که بیشتر از ۷۰% مخاطبان آن‏ها کمتر از ۳۵ سال دارند  ) موجب می شود، سیاست‏گذاران فرهنگی دولت ها به منظور انتقال عناصر فرهنگی خود در راستای اهداف سیاسی و اقتصادی خود از ابزار رسانه-ای شبکه اجتماعی استفاده کنند.

ب) دسترسی به تصاویر مستهجن

با یک جستجوی ساده در اینستاگرام، کاربران بدون هیچ محدودیتی به مطالب حاوی عکس‏های غیر اخلاقی دسترسی پیدا می کنند. البته چندی پیش مدیران ارشد اینستاگرام اعلام کرده اند که اجازه   انتشار تصاویر برهنه را در اینستاگرام نخواهند داد؛  اما با وجود این، هنوز بسیاری از عکس های منتشر شده در این شبکه اجتماعی، ناقض هنجارهای اخلاقی و باورهای اعتقادی ایرانیان است.

ج) اعتیاد خاموش

اشتراک‏گذاری محتوای فردی در شبکه های اجتماعی موجب احساس لذت در کاربران می شود، به همین دلیل بسیاری از افراد، ساعت‏ها از وقت خود را در این شبکه ها می‏گذرانند. دانشمندان دانشگاه ‏هاروارد در پژوهشی به بررسی ابعاد فیزیولوژیک به اشتراک‏گذاری اطلاعات پرداختند و به این نتیجه رسیدند که وقتی کاربران در حال اشتراک عکس و یا محتوا در شبکه های اجتماعی هستند، بخش‌هایی از مغز افراد که به «ناحیه پاداش» معروف است، در آن‏ها فعال شده است و این ناحیه از مغز، همان بخشی است که در صورت انجام کارهای لذت‏بخش نظیر دریافت پول فعال می‏شود.
دیدن تصاویر خصوصی شخصیت های معروف برای کاربران، جذاب و لذت‏بخش است. زیاده‏روی در انجام امور لذت‌بخش سبب تغییر ساختار عصبی مغز، افزایش احتمال بروز رفتارهای افراطی و در نتیجه اعتیاد می‌شود.

د) مرگ خواندن

اینستاگرام شاید اولین ابزاری است که برای استفاده از آن نیاز به سواد خواندن و نوشتن نیست. کاربران بی‏سواد هم می‏توانند عکس‏هایشان را در این شبکه به اشتراک بگذارند و ساعت‏ها وقت خود را صرف دیدن مطالب و عکس‏های دیگران بکنند و از سرک کشیدن به زندگی خصوصی افراد لذت ببرند. اینستاگرام ابزاری دیدنی است، نه خواندنی. همه‏گیر شدن اینستاگرام، امری جهانی است؛ زیرا تعداد بازدیدکنندگان وب‏گاه‏ها با شیب محسوسی در حال کاهش است؛ اما نکته قابل تأمل، حرکت جمعی و جوگیرانه ای است که در ایران از کتاب به مجله و روزنامه، بعد به وبلاگ، سپس به فیس‌بوک، بعد به توییتر و حالا به اینستاگرام آغاز شده است. مسأله رسیدن تیراژ کتاب های غیر درسی به ششصد تا هفتصد نسخه (یا حتی نصف این رقم، به قول بعضی ناشران) امری نامطلوب است.

ه) تبلیغات ضد‌ دینی و القای شبهات

در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی نیز مانند سـایر رسانه‌ها، افراد‌ و گروه‌های مغرض با اهداف از پیش تعیین‌شده‌ و با‌ شیوه‌های مخصوص، اقدام به تبلیغات ضـد دینی و حمله‌ به اعـتقادات مـذهبی می‌کنند، تا آنجا که پس از تحقیق و ریشه‏یابی درمی‌یابیم که هدف اصلی‌ گردانندگان‌ برخی از این شبکه‌ها، دین‌زدایی و حمله‌ به مقدسات‌ بوده‌ است.

راه‏کارها

با توجه به برنامه‏ریزی صاحبان شبکه های اجتماعی در توسعه و جذب کاربران، نه گفتن به شبکه های اجتماعی و رفتار انفعالی درباره آن راهبردی منتهی به شکست است. لزوم توجه ویژه به فضای مجازی و اتخاذ تصمیم‏های کلان و راهبردی در این حوزه، ضرورتی است انکارناپذیر که البته چند سالی است با تشکیل شورای عالی مجازی در کشور، مسیر رو به جلوی خود را آغاز کرده است. به نظر می‏رسد راه‏کارهای زیر می‏تواند نقش مؤثری در هدایت کاربران برای استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی داشته باشد.

الف) آموزش فرهنگ استفاده صحیح

نقض حریم خصوصی افراد از جمله پیامدهای منفی و شایع در شبکه های اجتماعی است. به نظر می رسد برخی از کاربران اینستاگرام، به دلیل بی‏اطلاعی از امکانات و کارکردهای این ابزار، به آسیب‏های این شبکه مبتلا می شوند. آموزش در زندگی انسان موجب تغییر در باورها و نگرش های فرد می شود. آموزش فرهنگ استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی برای دوره سنی نوجوان و جوان و بیان آسیب‏ها و فرصت های آن نقش بسزایی در فرهنگ‏سازی استفاده صحیح از شبکه اجتماعی اینستاگرام می تواند داشته باشد. همچنین رسانه های تصویری مانند تلویزیون، وب‏گاه، تابلو های تبلیغاتی و… با ساختن برنامه های جذاب با محتوای علمی می توانند در ارتقای فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام نقش مهمی ایفا کنند.

ب) حمایت از شبکه های اجتماعی داخل

حمایت از شبکه های اجتماعی داخلی با ایجاد زیرساخت های مناسب و حمایت از شرکت‏های دانش‏بنیان صورت می‏پذیرد. مسئول آزمایشگاه شبکه های اجتماعی دانشگاه تهران معتقد است که نهادهای دولتی در حوزه توسعه شبکه‏های اجتماعی داخلی باید تنها حمایت کننده باشند و مانع فعالیت بخش خصوصی نشوند.

ج) مدیریت اوقات فراغت جوانان

ورود جوانان به شبکه‏های اجتماعی علاوه بر آثار مثبت می‏تواند پیامدهای منفی در پی داشته باشد؛ اما این شبکه‏ها نباید ابزاری برای تفریح یا فراغت جوانان و یا حتی دیگر اقشار جامعه قرار گیرد. به نظر می رسد برنامه ریزی دقیق برای اوقات فراغت مردم و ایجاد فضاهای مختلف و سالم جهت گذراندن اوقات فراغت خانواده ها که نیاز به همکاری همه دستگاه‏های فرهنگی در کشور است، می تواند در ارتباط مؤثر و برنامه‏ریزی شده جوانان با شبکه های اجتماعی مؤثر باشد. برگزاری کلاس های آموزشی، توسعه فرهنگ ورزش عمومی و سوق دادن جوانان به انجام فعالیت‏های اجتماعی و عام المنفعه، نمونه ای از کارهایی است که در مدیریت اوقات فراغت باید مورد توجه قرار گیرد.

کلام آخر

جذابیت شبکه های اجتماعی خصوصا اینستاگرام موجب رشد فزاینده کاربران در این شبکه شده است. استفاده از این فرصت، جهت نشر و گسترش فرهنگ اسلامی ایرانی بسیار مغتنم و حیاطی است. از طرفی توجه به آسیب‏های شبکه‏های اجتماعی و به طور کلی فضای مجازی لزوم مسلح شدن افراد جامعه در مقابله با تهاجم نرم رسانه های جدید را دوچندان می کند. به نظر می رسد تقویت باورها و ارزش‏های دینی اقشار مختلف جامعه به‏ویژه جوانان و نوجوانان می تواند سدی نفوذناپذیر برابر هجمه فرهنگی دشمنان باشد.
فهرست منابع
۱.    آموزش کامل کار با اپلیکیشن اینستاگرام به همراه تمامی ترفندها، زومیت، دسترسی ۲۶ شهریور ۱۳۹۴ http: //www. zoomit. ir/howto/smartphonetablet/۲۰۱۹۴-all-thing-about-instagram.
۲.    آمنه، رضا، تاریخچه اینستاگرام؛ عکاسی در قاب موبایل، ۱۳۹۱، http: //socialmedia. ir/social-networks/instagram-history. html.
۳.    احمدنیا، شیرین، بررسی جامعه‏شناختی تأثیرات شبکه‏های اجتماعی مجازی بر مناسبات خانوادگی، در همایش تخصصی بررسی ابعاد شبکه‏های اجتماعی، جهاد دانشگاهی، ۱۳۹۲. http: //www. civilica. com/Paper-CESN۰۱-CESN۰۱_۰۱۶. html.
۴.    اسلامی، مروارید، «بررسی شبکه‌های اجتماعی و تاثیرات آنها بر ابعاد مختلف زندگی»، نخستین کنگره ملی فضای مجازی، دسترسی ۲۶ شهریور ۱۳۹۴. http: //nopadid. mcls. gov. ir.
۵.    اینستاگرام و پدیده خطرناک «مرگِ خواندن»، خبرگزاری مهر، اخبار ایران و جهان، دسترسی ۲۸ شهریور ۱۳۹۴. http: //www. mehrnews. com/news/۲۵۰۹۶۵۵
۶.    اینستاگرام محبوب‏ترین شبکه اجتماعی ایرانیان، پایگاه کاوشگران روابط عمومی، دسترسی ۲۷ شهریور ۱۳۹۴، http: //www. prr. ir/page/۱۰۲۴۸.
۷.    اینستاگرم، ویکی‌پدیا، دانش‏نامه آزاد، دسترسی ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۵. https: //fa. wikipedia. Org.
۸.    چرا شبکه‌های اجتماعی داخلی رشد نمی‌کنند؟، دسترسی ۱۰ مهر ۱۳۹۴. http: //www. snn. ir/detail/news/۲۷۳۸۶۵/۱۵۷۹.
۹.    درچه، مینا، تامبلر و اینستاگرام جوان‏ترین مخاطبان را دارند، دسترسی ۱۵ آذر ۱۳۹۳. http: //bazaaran. ir
۱۰.    سپهری‏فر، صالح، چرا شبکه‌های اجتماعی اعتیادآورند؟ دسترسی ۱ بهمن ۱۳۹۴. http: //www. asriran. com/fa/news/۳۱۶۱۴۱
۱۱.    سلیمانی‌پور، روح‌الله، شبکه‏های اجتماعی، فرصت‏ها و تهدیدها. ره‏آورد نور ۲، ش ۹ (۱ تیر ۱۳۸۹)، ص ۱۴–۱۹. http: //www. noormags. ir/view/fa/articlepage/۷۳۲۰۹۸
۱۲.    شبکه اجتماعی «اینستاگرام» تهدیدی تازه برای نسل جوان، ۲۵ فروردین ۱۳۹۳. http: //tehranpress. com/fa/news-details/۴۴۳۴۲.
۱۳.    قدری، سهیل، آمار و ارقام جالب از شبکه اجتماعی اینستاگرام Instagram در سال ۲۰۱۵. آیمارکتور، ۱۳۹۴. http: //www. imarketor. com/مقاله/آمار-شبکه-اجتماعی-اینستاگرام-instagram-۲۰۱۵/.
۱۴.    مولایی، محمد مهدی، شبکه‎‎‌های اجتماعی مجازی: جنگ نرم و عملیات روانی، ۱۳۸۹. http: //www. psyop. ir/?p=۱۷۲۳.
۱۵.    مظلومی، نادر و سید‌حسین جلالی، شبکه‏های اجتماعی و موفقیت سیاست‏گذاری گردش‏گری ایران. مطالعات مدیریت گردش‏گری، ش ۷، (۱ تیر ۱۳۹۱)، ص ۲۵–۴۸. http: //www. noormags. ir/view/fa/articlepage/۹۷۱۷۰۱.
۱۶.    مقابله اینستاگرام با انتشار عکس‌های مستهجن، ۲۸ فروردین ۱۳۹۴. http: //www. farsnews. com/newstext. php?nn=۱۳۹۴۰۱۲۸۰۰۰۳۳۲.
۱۷.    نقش شبکه‌های اجتماعی در رونق گردش‏گری، برترین‏ها، دسترسی ۲۷ شهریور ۱۳۹۴ http: //www. bartarinha. ir/fa/news/۲۱۸۷۱۹.

پایش سبک زندگی، سال دوم، شماره ۹، مهر ۱۳۹۴، صفحات ۷۰-۷۹.