زنان محجبه ورزشکار ایرانی
نویسنده: دکتر علی کیا و نسرین خانی اوشانی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، حضور زنان در میدآنهای ورزشی به جای جنبه تبلیغاتی، به وسیله‌ای تبدیل شد تا دنیا با قدرت زنان مسلمان و محجبه ایرانی آشنا شود و جایگاه والای زنان را در ایران به نمایش بگذارد؛ درحالیکه تا قبل از انقلاب ۹ مربی و هفت داور زن در کشور وجود داشت و هفت رشته ورزشی در حوزه زنان فعال بود و تنها یک مجموعه ورزشی متعلق به زنان بود. پس از پیروزی انقلاب و در زمان کنونی ۳۸ رشته ورزشی فعال در حوزه زنان وجود دارد و بیش از ۳۵ هزار مربی و ۱۶ هزار داور زن در کشور فعالیت میکنند و بیش از ۳۰ مجموعه ورزشی به زنان اختصاص دارد.
قبل از پیروزی انقلاب، ورزشکاران زن در شش مسابقه خارجی شرکت داشتند و ورزشکاران زن توانسته بودند در عرصه مسابقات بین‌المللی، پنج مقام را دریافت کنند؛ اما بعد از پیروزی انقلاب، زنان ورزشکار در مسابقات متعددی از جمله مسابقات ویژه زنان کشورهای اسلامی و در رشته‌های متعدد حضور مییابند و تا کنون بیش از ۱۶۰ مقام آسیایی، جهانی، پارالمپیک و کشورهای اسلامی را دریافت کرده‌اند.
در ادامه به برخی از مهمترین بانوان مدالآور ایرانی در عرصههای جهانی اشاره میکنیم. روشن است که معرفی تمام این عزیزان در مقالهای مختصر امکان ندارد.
مه‌لقا جام‌بزرگ
مه‌لقا جام‌بزرگ (متولد ۱۳۷۰ در همدان) تیرانداز زن ایرانی است که در بازیهای آسیایی گوانگ‌ژو در تفنگ بادی تیمی ۱۰ متر، مدال نقره و در ماده ۵۰ متر سه وضعیت، مدال برنز گرفت.
مه‌لقا جام‌بزرگ اولین ورزشکار ایرانی است که سهمیه المپیک لندن را گرفت. او همچنین نخستین زن ایرانی است که در ماده تفنگ بادی از فاصله ۱۰ متر، ایران را صاحب سهمیه کرد. او در مسابقات قهرمانی جهان به میزبانی مونیخ در سال ۲۰۱۰، برای اولین بار موفق به حضور در مرحله فینال شد و با قرار گرفتن در رده پنجم جهان، توانست ایران را صاحب سهمیه المپیک کند.
مه لقا جامبزرگی با حجاب برتر در المپیک ۲۰۱۲ لندن
حضور وی با چادر در المپیک ۲۰۱۲ لندن، بازتاب فراوانی داشت؛ گرچه رسانههای غربی در ابتدا تلاش داشتند صحنههای مربوط به این حضور را بازتاب ندهند.
مریم هاشمی
مریم هاشمی ووشوکار ایرانی اهل کرمانشاه و قهرمان مسابقات جهانی ترکیه در سال ۲۰۱۱ و مسابقات جهانی مالزی در سال ۲۰۱۳ است. وی از کودکی ووشو و ورزش‌های رزمی را آغاز کرد.
هاشمی دو بار در مسابقات جهانی موفق به کسب نشان طلا شد. وی بهتازگی در مسابقات قهرمانی جهان مالزی در سال ۲۰۱۳ که با حضور قدرت‌های فنون رزمی دنیا برگزار شد، موفق شد حریفان خود را یکی پس از دیگری شکست دهد. او توانست به قهرمانی جهان دست یابد و جایگاه ایران را در رتبه جهانی ارتقا بخشد.
هاشمی، چفیه مقام معظم رهبری(مد ظله) را بهترین هدیه و دیدار با رهبر معظم انقلاب را بهترین اتفاق زندگی خود عنوان میکند. وی در برنامه انتخابِ برترین ورزشکار کشور که رادیو و شبکه ورزش برگزار کرد، با بیش از ۳۰۰ هزار رأی از سوی مردم و کارشناسان، با عنوان ورزشکار برتر اخلاق در سال ۹۲ انتخاب شد.
سمیه حیدری
عضو تیم ملی کوراش بانوان و متولد استان چهارمحال و بختیاری است. وی سیزده سال است که در این رشته فعالیت میکند و در دوازده سال آن، عضو تیم ملی بوده است. حیدری دو بار در مسابقات داخل سالن آسیا، نایب قهرمان شده است. در یکی از این مسابقات که به میزبانی کره جنوبی بود، وی با شکست حریفی از میزبان، راهی فینال شد؛ اما در فینال با ناداوری، نتیجه را به حریفی از ازبکستان واگذار کرد و مدال نقره گرفت. در همین مسابقات بود که با اصرار با چادر بر روی سکو رفت. البته این کار بهراحتی صورت نپذیرفت؛ زیرا میزبانان کرهای مخالف چنین تصمیمی بودند؛ اما وقتی با اراده مصمم او مواجه شدند، تسلیم شدند.
حیدری در ادامه موفقیتهای خود بهایستگاه مسابقات جهانی ترکیه رسید. وی بعد از کسب مدال برنز در رقابت‌های کوراش قهرمانی جهان با چادر و با در دست گرفتن قران مجید و تمثالی از مقام معظم رهبری بر روی سکوی سوم جهان ایستاد و گفت: حجاب محدودیت نیست، مصونیت است و باعث پیشرفت میشود.
او نیز مانند مریم هاشمی مدال طلای جهانی خود را به مقام معظم رهبری تقدیم کرد.
الهه احمدی
الهه احمدی عضو تیم ملی تیراندازی جمهوری اسلامی ایران که در مسابقات گوانگ‌ژو موفق به کسب ۳ مدال رنگارنگ شد. وی در هر سه نوبتی که بر روی سکوی اهدای مدال رفت، یک جلد کلام الله مجید به همراه خود برد تا پاسخی داده باشد به کشیش هتاک امریکایی (تری جونز) که در آن زمان اقدام به قرآنسوزی کرده بود.
الهه احمدی قرآن به دست، سمت راست مریم طالبی و دست چپ مه لقا جامبزرگی بانوی المپیکی ایران در بازیهای آسیایی گوانگ ژو
نجمه آبتین
نجمه آبتین در سال ۱۳۶۱ در شیراز متولد شده است. وی کمانداری ایرانی است که پیش از این موفق به کسب سهمیه المپیک پکن شده بود. او همچنین نخستین زن تیرانداز ریکرو ایران است که تاکنون به المپیک راه یافته است.
نیلوفر اردلان
نیلوفر اردلان که متولد ۱۳۶۴ است، یکی از بازیکن فوتبال زنان ایران است. وی پیش از این هم پیشنهادهایی برای بازی در باشگاه‌های اماراتی داشت؛ برای مثال باشگاه ابوظبی مبلغ ۱۵۰ میلیون تومان با حقوق ماهیانه ۵ هزار دلار را به او پیشنهاد داده بود.
لیلا اسفندیاری
لیلا اسفندیاری کجوریراد متولد ۱۳۴۹ بود. او در یکی از شاخص‌ترین کارهایش موفق شد به قله دشوار نانگاپاربات صعود کند. وی در سال ۱۳۹۰ قصد صعود به گاشربروم، یکی از دشوارترین قله‌های جهان را داشت که به دلیل شرایط نامساعد جوی، موفق به این کار نشد و جان خود را نیز در همین راه از دست داد.
الهام اصغری
الهام اصغری، شناگر ایرانی است که در ۲۶ سالگی با طی مسافت ۱۲ کیلومتری منطقه مرزگاه تا چیلک دریای خزر در ۵ ساعت، رکورد جدیدی در رشته آب‌های آزاد، ثبت، و عنوان رکورددار شنای آزاد دریای ایران را کسب کرد.
آتوسا پورکاشیان
آتوسا پورکاشیان در سال ۱۳۶۷ متولد شده است. وی یکی از شطرنج‌بازان ایرانی است که درجه استاد بزرگ زنان را دارد. آتوسا در سال ۲۰۰۰ قهرمان زیر ۱۲ سال دختران جهان شد و در حال حاضر نیز بالاترین ریتینگ را در میان شطرنج‌بازان زن ایرانی در اختیار دارد. او در ژانویه ۲۰۱۱ در رده ۹۲ بین شطرنج‌بازان زن دنیا قرار گرفت. آتوسا در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ نماینده تیم هامبورگ در بوندس لیگای شطرنج آلمان بود.
فرزانه توسلی
فرزانه توسلی متولد ۱۳۶۵ است. او دروازه‌بان تیم ملی فوتسال بانوان ایران است. وی همراه تیم ملی، نایب قهرمان فوتسال بانوان در بازیهای داخل سالن قهرمانی آسیا شده است.
سپیده توکلی
سپیده توکلی متولد ۱۳۶۷ است و سابقه حضور در تیم ملی را دارد. او در سال ۲۰۱۰ دو مدال طلای غرب آسیا در سوریه را به دست آورده و رکورد دار ایران در رشته پرش ارتفاع است. وی همچنین در مسابقات ژاپن در سال ۲۰۱۰ هم مقام نهم را کسب کرد.
هما حسینی
هما حسینی متولد ۱۳۶۷ و یکی از زنان قایقران ایرانی است که پرچمدار کاروان ورزشی ایران در المپیک پکن بود. هما پیش از قایقرانی در کرمانشاه، در رشته بسکتبال کار میکرد؛ اما پس از انجام تست آمادگی جسمانی برای رشته قایقرانی، با توجه به قد بلندش، برای آموزش و عضویت در تیم ملی برگزیده شد. او در مسابقات تک‌نفره رشته پاروزنی روئینگ در المپیک پکن شرکت کرد.
سارا خوش‌جمال فکری
سارا خوش‌جمال فکری، تکواندوکار ایرانی متولد ۱۳۶۷ است. او نخستین تکواندوکار زن ایرانی است که در المپیک تابستانی پکن شرکت کرد. سارا در آن دور از مسابقات، با یک برد و یک باخت در دور یک‌هشتم نهایی از دور مسابقات حذف شده بود. پیش از این نیز، مجله تایم، وی را یکی از ۱۰۰ ورزشکار تماشایی المپیک معرفی کرده بود. سارا همچنین در بازیهای آسیایی گوانگ‌ژو، نشان برنز را به دست آورده است.
فیروزه دهقان
فیروزه دهقان که متولد ۱۳۵۴ است، نخستین زن ایرانی است که در تاریخ فوتبال ایران به عنوان مدرس فوتسال فیفا و ناظر فوتبال فدراسیون فوتبال آسیا در بخش زنان انتخاب شده است. وی که در سطح بین‌المللی به تدریس داوری می‌پردازد، سابقه ۱۵ سال داوری فوتبال را دارد و دوره‌های مختلف داوری فیفا و AFC را گذرانده است. او نخستین داور زن است که پس از انقلاب اسلامی در فوتبال بانوان قضاوت کرده است.
لیلا رجبی
لیلا رجبی در سال ۱۳۶۲ در بلاروس به دنیا آمد. او ورزشکار پرتاب وزنه بلاروسی الاصل با تابعیت ایران است. نام اصلی او تاتسیانا ایلیوشچانکا است. لیلا یا همان تاتسیانا در زمان برپایی یکی از اردوهای تیم ملی ایران در بلاروس با پیمان رجبی، دونده دو سرعت ایرانی آشنا شد و در سال ۱۳۸۶ با او ازدواج کرد و پس از دریافت تابعیت ایرانی و رویآوردن به اسلام، اکنون با نام لیلا رجبی در بوشهر زندگی میکند. او رکورددار پرتاب وزنه ایران است.
نیلوفر رشیدی
نیلوفر رشیدی، کاپیتان تیم ملی والیبال بانوان ایران، متولد ۱۳۶۴ است. نیلوفر تاکنون در مسابقات داخلی و بین‌المللی بسیاری حضور داشته است. او همچنین سال گذشته در آمارگیری انتخاب بهترین بازیکنان لیگ برتر والیبال بانوان باشگاه‌های ایران، بازیکن سال شد.
یاسمین سعادت
یاسمین سعادت متولد ۱۳۷۰ است. یاسمین اولین زن تنیس‌باز ایرانی با حجاب اسلامی در مسابقات بین‌المللی است. شرکت در مسابقات آسیایی عمان، مسابقات زیر ۱۸ ساله‌های غرب آسیا، مسابقات آسیایی زیر ۱۸ ساله‌ها در اردن، مسابقات آسیایی زیر ۱۴ ساله‌ها در سوریه، مسابقات زیر ۱۳ ساله‌های غرب آسیا در قطر، مسابقات آسیایی زیر ۱۶ سال در کیش و مسابقات زیر ۱۶ سال در تایلند، بخشی از حضور او تا رسیدن به سن ۱۸ سال بوده است.
ندا شهسواری
ندا شهسواری در سال ۱۳۶۵ در کرمانشاه متولد شده است. ندا از سال ۱۳۸۰ عضو تیم ملی تنیس روی میز است که با قهرمانی در مسابقات آسیای میانه، سهمیه بازیهای المپیک تابستانی ۲۰۱۲ را کسب کرده بود. او با حضورش در المپیک لندن، اولین زن ایرانی است که در رشته تنیس روی میز در المپیک حضور یافته است؛ اما در این بازیها با شکست در بازی اول، برابر حریفی از نیجریه حذف شده بود.
لاله صدیق
لاله صدیق متولد ۱۳۵۵ و یکی از زنان ورزشکار ایرانی در رشته‌های اتومبیل‌رانی، سوارکاری و خلبانی است. او سابقه قهرمانی در رقابت‌های اتومبیل‌رانی رالی بانوان و سوارکاری بانوان ایران را در کارنامه دارد. لاله صدیق نخستین زن در تاریخ جمهوری اسلامی ایران است که در یک رشته اتومبیل‌رانی به رقابت با مردان پرداخته است.
مریم طوسی
مریم طوسی متولد ۱۳۶۷ در بروجرد است. او رکورددار دوهای ۱۰۰ متر، ۲۰۰ متر و ۴۰۰ متر زنان ایران و اولین بانوی ایرانی است که موفق به دریافت مدال طلای دو میدانی در مسابقات قهرمانی آسیا شد. مریم در رقابت‌های کشورهای اسلامی ۲۰۱۳ که در اندونزی برگزار شده بود توانست در مسابقات ۱۰۰ متر و ۲۰۰ صاحب دو مدال طلا شود و رکورد ایران در این رشته را نیز ارتقا دهد.
فروغ عباسی
فروغ عباسی متولد ۱۳۷۲ در شیراز است. او یکی از اعضای تیم ملی ایران در بازیهای المپیک زمستانی ۲۰۱۴ در رشته اسکی آلپاین است. وی با مدت زمان دو دقیقه و ۳۵ ثانیه و ۶۹ صدم ثانیه جایگاه ۴۸ رقابت‌های مارپیچ کوچک بازیهای المپیک زمستانی ۲۰۱۴ را به دست آورد.
لیدا فریمان
لیدا فریمان متولد ۱۳۵۱ و نخستین پرچمدار زن کاروان ورزشی ایران در المپیک پس از انقلاب اسلامی و اولین بانوی شرکت‌کننده از ایران در رشته تیراندازی است.
فرشته کریمی
فرشته کریمی که متولد ۱۳۶۷ است، برای نخستین بار در تاریخ رشته‌های توپی، در جمع ۱۰ بازیکن برتر جهان قرار گرفت. سال گذشته سایت معتبر futsalplanet نام این ملی‌پوش فوتسال بانوان ایران را در فهرست نهایی نامزدهای سال ۲۰۱۳ قرار داده بود. فرشته پیش از این به مسابقات مقدماتی المپیک لندن هم رفته بود؛ اما بازیکنان این تیم به علت منع فیفا در استفاده از حجاب، بدون برگزاری مسابقه به ایران بازگشتند.
مرجان کلهر
مرجان کلهر متولد ۱۳۶۷ است. او هم یکی دیگر از اسکی‌بازان رشته آلپاین است. مرجان در المپیک زمستانی ۲۰۱۰ ونکوور، اولین اسکی‌باز زن ایرانی بود که در المپیک زمستانی حضور یافت.
منابع
خبرگزاری جام نیوز http://www.jamnews.ir
خبرگزاری فارس http://www.farsnews.com
سایت رهروان ولایت http://www.jonbeshnet.ir
پایش سبک زندگی، سال اول، شماره ۳، مرداد ۱۳۹۳، صفحات ۱۲۰-۱۲۸.