زندگی معنوی: جلسه دوازدهم (صوت و متن)

استاد: دکتر محمدتقی فعالی (صوت و متن)

جلسه دوازدهم زندگی معنوی
نکته آخر دربارة تدارک معاصی:

سؤال: موضع ما نسبت به گناهان پیشین، باید چگونه باشد؟

پاسخ: دو موضع، ممکن است داشته باشیم: 1ـ ماندن 2ـ عبور کردن

از نظر قرآن، موضع دوم، صحیح است نه موضع اول؛ توضیح آنکه: یکی از واژه­های بسیار زیبای قرآنی، واژة عبرت است. معنای اصلی این واژه، «عبور» است؛ یعنی گذر کردن. واژة «عبرت» در قرآن، دو نوع کاربرد داد؛ یکی برای امم سابقه و دیگری برای دنیا.

کاربرد اول: انسان­ها نسبت به گذشته و آینده، سه دسته می­شوند:

 

1)       گذشته­ گراهای افراطی: فقط در خاطره­ها سیر می­کنند مانند افراد مسن و پیر (دیدن گذشته­ها و ماندن)

2)       آینده­نگر­های افراطی: فقط در آینده، زندگی می­کنند: مانند اغلب جوانان (ندیدن گذشته­ها)

3)       معتدل: با یک چشم به گذشته و با چشم دیگر به آینده می­نگرند و از گذشته برای آینده، بهره می­گیرند (دیدن و گذرکردن)

از نظر قرآن، دو دسته اول، مردود و باطل است و نگاه صحیح است که امّت­های گذشته را ببیند و برای آینده، از آنها عبرت بگیرد؛ زیرا راه­هایی که انسان می­تواند برود سه دسته­اند:

1)       راه­هایی که پیشینیان رفته و به بن­بست خورده­اند که او نباید رود.

2)       راه­هایی که پیشینیان رفته و به بن­بست نخورده­اند که او نباید برود.

3)       راه­هایی که پیشینیان نرفته­اند و او می­تواند برود.

کاربرد دوم: انسان­ها نسبت به دنیا و آخرت، سه وضعیت دارند:

 

1)       دنیاگران افراطی «اثا قلتم فی الارض»که فقط با مرگ از این زمین جدا می­شوند. (اکثریت آدمیان)

2)       آخرت­ گرایان افراطی؛ که فقط به آخرت چسبیده و دنیا را رها کرده­اند. «رهبانیة ابتدعوها»

3)       کسانی که از دنیا عبور می­کنند و برای رسیدن به آخرت، از آن توشه می­گیرند: «و ابتغ فیما آتاک الله الدار الآخرة و لاتنس نصیبک من الدنیا»

توجه: هر چه به تو دادند فقط به بُعد توجه کن ببین چگونه می­توانی از آن برای آباد سازی ابدیّت استفاده کنی.

نکته: در قرآن، بعد از لفظ «لعبرة» واژة «أولی» آمده مثل «لِأولی الألباب». «لبّ» یعنی عقل خالص، خرد خالص  و ناب.

توضیح بیشتر: در هر انسانی دو دستگاه وجود دارد: 1ـ عقل 2ـ هوای نفس. بین این دو، معمولاً تعارض وجود دارد. اگر انسان به هوای نفس گفت «نه» خدا عقل او را از نظر خلوص، یک درجه افزایش می­دهد. هر چه میزان خلوص بالاتر رود ارزش بیشتری پیدا می­کند. با تحمّل نار دنیوی، خلوص عقل بیشتر شده تا جایی که کاملاً خالص می­شود و این یعنی «لبّ». فقط عقل خالص است که عبرت بودن امّت­های سابقه را می­فهمد.

مطالب مرتبط
ارسال پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.