زندگی معنوی، جلسه یازدهم 28/ 10 /1393
درباره تدارک خطا گذشت که حق الناس انواعی دارد:
نوع پنجم حق الناس: حق الناس فکری.
حق الناس فکری؛ یعنی، خیر خواه بودن نسبت به دیگران.
مهمترین موانع حق الناس فکری، عبارتند از: عداوت (دشمنیها)، حسادت، حقد و کینه نسبت به دیگران. و تنها راه از بین بردن این موانع، ایمان است.
چند نکته:
1) علی رغم اهمیّت حق الناس فکری، کمتر به آن توجه میشود.
2) اگر نسبت به دیگران، حسادت و کینه و دشمنی وجود داشته باشد، خیرخواهی شکل نخواهد گرفت.
3) برخلاف رابطههای طولی میان انسانها مثل رابطه پدری ـ فرزندی که معمولاً محل حسادت نیست، در رابطههای افقی، زمینة آن، بسیار بیشتر است مثل رابطه دو باجناق یا دو جاری.
4) طبق این آیه شریفه: «وَنَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ» (اعراف: 43)، هیچ کس غیر از خدا نمیتواند، ریشههای کینه را از دلها بَرکَند. بنابراین، آنچه از انسان در این جهان برمیآید مهار است و ریشهکن کردن آن، به دست خدای متعال است.
5) طبق همان آیه شریفه، شرط ورود به بهشت، پاک شدن از رذائل نفسانی است.
6) تمرین معنوی: دفتر تلفن موبایل خود را باز کرده و به اسم اول، خیره شوید و این سه نوع (دشمنی، حسادت و کینه) را در مورد آن اسامی از خود سؤال کنید، پس از آن سراغ اسم دوم بروید و همینطور الی آخر. این تمرین، انسان را مستعدّ مرگ میسازد؛ مشروط به آن که بتواند کینهها را شناسایی کرده آنها را مهار نماید.
راههای جبران حق الناس:<\H4>
1) حق الناس مالی …. ردّ مال و نهایتاً ردّ مظالم و حلالیت
2) حق الناس بدنی …. قصاص و دیات و حلالیت
3) حق الناس روانی …. حلالیّت خواستن
4) حق الناس آبروئی …. حلالیّت خواستن
5) حق الناس فکری و ذهنی …. پالایش و طهارت ذهن.
مهمترین راه مهار حق الناس: اوّل: پیشگیری و دوّم: عاجلاً درصدد جبران آن باشیم بخصوص حلالیّت.
مطلب سوم: احساس گناه
احساس گناه، دو نوع است: احساس گناه مثبت و احساس گناه منفی.
کارکردهای احساس گناه مثبت: 1ـ مسئولیت پذیری و پذیرش خطا 2ـ توبه 3ـ جبران حق الناس
کارکردهای احساس گناه منفی: 1ـ بیماری روانی مثل وسواس فکری 2ـ خود تخریبی 3ـ یأس و ناامیدی
نکته ها:
1) احساس گناه، تا قبل از توبه، تمام کارکردهایش مثبت است ولی پس از توبه، اگر باقی بماند به احتمال زیاد، تبدیل به احساس گناه افراطی و مرضی خواهد شد.
2) توبه، پیامدهای اخروی را برمیدارد ولی آثار وضعی را برنمیدارد.