ضررهای لوازم آرایشی

این روزها آرایش‏کردن، بیش از گذشته میان زنان و دختران جوان رایج شده است. اگر در کشورهای غربی پیرزن‏های ۷۰ سال به بالا، خود را با انواع ترفندهای آرایشی، زیبا و جوان نشان می‏دهند، در کشور ما بسیاری از دختران نوجوان ۱۴ سال به بالا، هر روز وقت زیادی از خود را روبه‏روی آینه می‏گذرانند تا خوشگل شوند، غافل از اینکه پزشکان متخصصِ پوست دربارۀ عوارض آرایش‏های غلط هشدار می‏دهند.
دکتر نسترن فرزان، متخصص پوست و مو در این باره می‏گوید: کرم پودرها، لاک ناخن، رژ لب، ریمل چشم و سایه‏‏ها در رنگ‏های متنوع، از جمله مواد آرایشی هستند که استفاده می‏شوند.
وی می‏افزاید: متأسفانه اغلب خانم‏ها بدون توجه به ویژگی‏های پوست خود از این مواد استفاده می‏کنند؛ مثلا کسی که پوست خشک دارد، به هیچ وجه نباید از کرم پودرهای خشک استفاده کند؛ در‏حالی‏که دارندگان پوست‏های چرب می‏توانند از این پودرها استفاده کنند. او درباره استفاده از مواد آرایشی چرب‏کننده چنین توضیح می‏دهد: بیشتر عوارض مواد آرایشی پوست به مواد چرب مربوط می‏شود و در نهایت باعثِ بروز آکنه روی پوست خواهد شد. به گفته وی، مواد آرایشی چرب، منافذ پوست را می‏بندند و سبب بروز جوش‏های سرسیاه روی پوست می‏شوند.
به‏تازگی گروهی ازکار‏شناسان امریکایی و انگلیسی با انتشار نتایج تحقیقات گسترده‏ای که روی محتوای لوازم آرایشی و مواد بهداشتی انجام شده اعلام کرده‏اند در صورت استفاده دائمی از خوشبو کننده‏ها، مام‏های ضد عرق، ژل‏ها، شامپوها، صابون‏های دارای ترکیبات پیچیده و غیره، مواد به‏ظاهر بی‏خطری در کبد، پوست، کلیه‏‏ها و بقیه اعضای بدن جمع می‏شوند که به مرور زمان، واکنش‏های آلرژیک، آسم و حتی سرطان را در پی خواهند داشت. به گفته آنها ترکیبات شیمیایی موجود در لوازم بهداشتی، تغییراتی در بافت‏های مخاطی ایجاد می‏کنند و ازاین‏رو این مواد، از مهم‏ترین عوامل بروز سرطان هستند.
طبق نظر برخی، ایران پس از عربستان، مقامِ دومین مصرف‏کننده لوازم آرایشی در خاورمیانه را به خود اختصاص داده است. طبق آمارها زنان جهان، سالانه ۱۶۰ میلیارد دلار برای زیبایی خود هزینه صرف می‏کنند و در این میان، زنان ایرانی چیزی حدود یک میلیارد دلار برای زیبایی خود هزینه می‏کنند. سرانه مصرفِ لوازم آرایشی هر فرد در خاورمیانه، سالانه ۳۳۴ دلار است . سن مصرف لوازم آرایشی در ایران به ۱۵ سال رسیده است؛ درحالی‏که در کشورهای توسعه‏یافته، تمایل به آرایش در بین زنان مسن دیده می‏شود که طراوت و شادابی پوست خود را از دست داده‏اند.
آمار بالای مصرف لوازم آرایشی در ایران، در حالی است که بازار قاچاق لوازم آرایشی در کشور ما بسیار پررونق است. مسأله اینجاست که‏ اغلبِ محصولات قاچاق، تقلبی است. جالب اینکه تقلب در حوزه لوازم آرایشی بسیار بیشتر از حوزه غذا و داروست.
به نوشته‏ ایرنا، تنها ۱۰ درصد لوازم آرایشی موجود در بازار از مجاری قانونی وارد کشور می‏شود و ۹۰ درصد آن به صورت غیرقانونی وارد می‏‏شود و به دست مصرف‏کننده می‏رسد.
دکتر محمد‏جواد یزدان‏پناه، متخصص پوست و مو درباره انواع لوازم آرایشی در بازار می‏گوید: در بحث لوازم آرایشی باید یک نکته کلیدی را در نظر گرفت و آن تفاوت لوازم آرایشی استاندارد و مورد تأیید وزارت بهداشت با لوازم آرایشی غیراستاندارد است. این نکته ازاین‏رو اهمیت دارد که لوازم آرایشی استاندارد و غیر استاندارد می‏تواند به ایجاد حساسیت بینجامد. طبیعی است که لوازم آرایشی غیر استاندارد می‏تواند مضرات بیشتری داشته باشد. بنابراین واکنش حساسیتی، یکی از شایع‏ترین عوارض استفاده از انواع لوازم آرایشی است. سوزش، خارش، خشکی و قرمزی همگی از نشانه‏های حساسیت محسوب می‏شود و در ترکیبات غیراستاندارد، این واکنش‏ها بیشتر است.
التهاب و تحریک مداوم پوست در پی استفاده مکرر از لوازم آرایشی در طول زمان می‏تواند به پدیده شایع پیری پوست بینجامد. دکتر سید مجتبی امیری، متخصص پوست در توضیح علت پیریِ پوست بر اثر استفاده از لوازم آرایشی به فارس می‏گوید: محصولات آرایشی اصولا نه‏تنها هیچ اثر مثبتی بر روی پوست ندارد، بلکه باعث بسته‏شدن منافذ پوست می‏شود و خطر ابتلا به چین و چروک و پیری زودرس را افزایش می‏دهد. در سطح پوست به طور طبیعی، منافذ عرق وجود دارد که به وسیله تعریق، رطوبت پوست را تأمین می‏کند. علاوه بر این، منافذ دیگری در پوست صورت قرار دارد که چربی ترشح شده در سلول‏های پوست را به سطح پوست می‏آورد و باعث شادابی و طراوت پوست می‏شود. استفاده زیاد از محصولات آرایشی باعث می‏شود به مرور زمان، منافذ پوست بسته شود و خطر افزایش جوش‏ها و حساسیت‏های پوستی افزایش پیدا کند. دکتر یزدان‏پناه نیز با اشاره به بسته‏شدن منافذ پوست و احتمال بروز جوش‏های پوستی می‏گوید: در زنان، پدیدآمدن ضایعات آکنه‏ای بر اثر مصرف بی‏رویه لوازم آرایشی، بسیار شایع است.
اکثر ترکیبات آرایشی، چرب است و با بستن منافذ طبیعی پوست، جوش‏های‏ریزی روی پوست ظاهر می‏شود و ممکن است به‏ایجاد التهاب بینجامد. این مسأله به‏ویژه در دختران جوان که پوست‏های چرب دارند، شایع‏تر است. عوارضی که ذکر شد می‏تواند حتی با مصرف لوازم آرایشی استاندارد هم بروز پیدا کند و تمامی این عوارض به صورت شدیدتر درباره محصولات غیرمجاز دیده می‏شود. محصولات غیرمجاز علاوه بر این عوارض، می‏توانند آلودگی‏های میکروبی و قارچی را برای مصرف‏کننده در پی داشته باشند؛ به‏ویژه اگر به صورت مشترک استفاده شود. لوازم آرایشی که خریداران مختلف تست می‏کنند تا در نهایت به دست مصرف‏کننده برسد، می‏تواند آلودگی و عفونت قارچی داشته باشد و فرد را دچار عوارض متعدد کند.
دکتر یزدان‏پناه با اشاره به چربی بیشتر پوست جوانان توصیه می‏کند که جوانان، کمتر از لوازم آرایشی استفاده کنند؛ زیرا این محصولات، یکی از شایع‏ترین دلایل بروز آکنه است. برخی ترکیبات آرایشی، آکنه‏زا است و به تشدید آکنه پوست در سنین جوانی کمک می‏کند. محصولات آرایشی در صورت استفاده باید در کوتاه‏ترین زمان ممکن، استفاده، و به‏سرعت از سطح پوست پاک شود. هنگام پاک‏کردن محصولات آرایشی نیز شستن نامناسب، کشیدن پوست، به‏ویژه پوست اطراف چشم، می‏تواند به پوست آسیب برساند. همچنین تماس طولانی پوست با محصولات آرایشی می‏تواند به واکنش‏های حساسیتی منجر شود و از آنجا که منافذ پوست بسته است، پوست آسیب می‏بیند.
این متخصص پوست درباره بهداشت چشم و استفاده از محصولات آرایشی مخصوص چشم توضیح می‏دهد: تمامی نکات ذکر شده را باید درباره چشم رعایت کرد. همچنین باید توجه کرد که چشم و پوست اطراف آن بسیار حساس است و باید بیشتر از آن مراقبت کرد. همچنین درباره تاتو باید متذکر شد که انجام آن از نظر پزشکی، تأیید نمی‏شود؛ زیرا در واقع، وارد کردن رنگدانه به داخل پوست است و عوارضی که می‏تواند داشته باشد، شامل انتقال عفونت و واکنش بدن به رنگدانه است. تاتو فقط در شرایط استثنایی و با در نظر گرفتن خطر آن و استفاده از امکانات کاملا بهداشتی، قابل تجویز است. اغلب تاتوهای زیبایی، خطر بالایی دارد؛ زیرا مضرات آن بیش از مزایای آن و انجام آن از نظر پزشکی مردود است.

منابع

روزنامه خراسان http://www.khorasannews.com
روزنامه جام جم
خبرگزاری ایرنا: http://www.irna.ir
پایگاه خبری خبر پرداز: http://www.khabarpardaz.comپایش سبک زندگی، سال اول، شماره ۳، مرداد ۱۳۹۳، صفحات ۱۳۸-۱۴۱.