طراحی ابزار سنجش سبک زندگی پرستاران براساس تجربه آنان

مقدمه: پرستاران جمعیت عمده‌ای را در حرف بهداشتی تشکیل می‌دهند و سلامتی آنها متاثر از سبک زندگی آنها می‌باشد. بنابر این ارزیابی سبک زندگی پرستاران مهم می‌باشد. برای سنجش سبک زندگی پرستاران نیاز به ابزاری معتبر می‌باشد که از پایایی قابل قبولی برخوردار و مفاهیم آن به طور واضحی تعریف شده باشد و از نظر فرهنگی متناسب و معتبر باشد. ابزارهای موجود سبک زندگی بدلیل شرایط فرهنگی و حرفه‌ای مخصوص پرستاران ایران از روایی و مناسبت لازم برخوردار نیستند لذا مطالعه حاضر با هدف ساخت و انجام فرایند روان سنجی ابزار سنجش سبک زندگی پرستاران انجام شد. روش کار: این مطالعه یک پژوهش تلفیقی است که در دو مرحله انجام شد. مرحله اول، مطالعه کیفی با هدف تعریف و تبیین مفهوم سبک زندگی پرستاران بر اساس تجربه آنان انجام گردید. داده‌ها با روش مصاحبه بدون ساختار جمع آوری و با روش تحلیل محتوای قراردادی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مرحله دوم مطالعه با هدف ساخت و روان سنجی گویه‌های ابزار بر پایه مضامین و طبقات استخراج شده از تجارب پرستاران بود. در این مرحله پرسشنامه از نظر روایی محتوی به صورت روایی صوری، محتوی، و سازه مورد بررسی قرار گرفت. روایی محتوی به صورت کمی و کیفی و روایی سازه به صورت تحلیل عاملی برای تعیین زیرمقیاس‌ها انجام شد. پایایی پرسشنامه به صورت تعیین همبستگی درونی با آلفای کرونباخ و همبستگی ثبات به صورت آزمون مجدد انجام شد. یافته‌ها: تجزیه وتحلیل داده های حاصل از مصاحبه های باز منجر به هفت درونمایه و تعریف سبک زندگی پرستاران گردید. براساس دیدگاه پرستاران، سبک زندگی شامل رفتارها، عادات و مهارت‌ها می با‌شد که مبتنی بر دانش، نگرش، اعتقادت، موقعیت‌های حرفه‌ای و ویژگی‌های فردی است که به صورت ابعاد سبک زندگی نمایش پیدا می‌کنند. یافته‌های این بخش شامل ابعاد مسئولیت پذیری، معنویت، صلاحیت، سازگاری، تعاملات، مدیریت زندگی فردی، و مدیریت نقش و نظام کاری بود که مبنای ساخت گویه‌های پرسشنامه قرار گرفت. فرایند مرحله دوم مطالعه با اندازه‌گیری روایی ابزار شروع شد. مرحله روایی صوری و محتوی به صورت محاسبه نمره تاثیر، نسبت روایی محتوی و شاخص روایی محتوی( CVR & CVI ) مورد بررسی قرار گرفت. به این ترتیب، پرسشنامه مراحل متعددی را طی و گویه‌های آن اصلاح و از نظر تعداد تقلیل پیدا کرد. تحلیل عاملی اکتشافی با۳۰۰ نمونه از پرستاران انجام و شاخص نمونه گیری ۰/۸۱(P< ۰.۰۰۰۱) و شش زیر مقیاس مشخص شد. فرایند پایایی پرسشنامه با تعیین همبستگی درونی، آلفای کرونباخ (۰/۸۷ =α) بدست آمد. و برای تعیین ثبات پرسشنامه آزمون –آزمون مجدد (۰/۸۹۷= r) بدست آمد که تقریبا مقدار مطلوبی می‌باشد. نتیجه‌گیری: مفهوم سبک زندگی پرستاران تحت تاثیر شرایط و مهارت‌های علمی حرفه‌ای آنان می‌باشد. سبک زندگی آنان در برخی ابعاد تا حدودی متمایز از مردم عادی بود. بنابر این پرسشنامه‌ی سبک زندگی حاصل از این مطالعه، با روایی و پایایی مطلوب، قابلیت اندازه‌گیری سبک زندگی پرستاران را داشته و می‌تواند، در اصلاح و برنامه ریزی تغییر سبک زندگی آنها به منظور ارتقاء سطح سلامت کارآیی بالایی داشته باشد.