چارچوب اصول معماری خانه با توجه به مفاهیم قرآنی؛ مطالعه موردی خانه در اقلیم گرم و خشک ایران

مفهوم خانه از دیدگاه اسلامی موضوعی است که در رساله حاضر بررسی شده است. اهمیت این موضوع در شناخت معنا و کالبد خانه از دیدگاه اسلام براساس متن قرآن است. لذا پژوهنده با استفاده از منابع دینی تلاش كرده تا به جهت‌گیری‌های زمینه دینی در این مطلب دست یابد. نوشتار به وسيله آموزه‌های اسلامی مبانی نظری خانه را بررسی كرده، معیارهای محتوایی و کالبدی خانه را از دیدگاه اسلام بیان مي‌كند. سپس با مقایسه این معیارها با خانه‌هاي مناطق گرم و خشک ایران در دوران اسلامی، به نحوه کارکرد معنا و کالبد خانه از دیدگاه اسلام در کالبد موجود، دست یافته است.

اين تحقيق بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است و از مراجع مستند و قابل‌اعتنای اسلامی مانند متن قرآن، تفاسیر و احادیث بهره می‌گیرد. نويسنده یافته‌های را در روش دلفی و جامعه آماری مورد ارزیابی قرار داده است. وي فرضیه‌ها را به صورت فرضیه‌های کمکی، خرد كرد تا پاسخ‌دهندگان بتوانند به موضوع احاطه‌ای بیابند. پژوهشگر براساس این نوشتار بر این عقیده است؛ متون اسلامی درباره معماری ضوابط و شاخصه‌هایی را پیش می‌کشند که خانه را در حوزه‌های تک‌بنا تا مجموعه شهری پوشش می‌دهد و نقش مسکن و انسان را در توده‌های انسانی و توده‌های کالبدی تشریح می‌نماید. این ضوابط در متن قرآن و تفاسیر آن و نیز سخنان ائمه‌ اطهار ريشه دارد و در دو حوزه معنایی و کالبدی است که هرکدام از بحث‌ها را می‌توان در قالب شاخص‌هایی خردتر نشان داد. این معیارها در تمامی ساحت‌های مذکور، معنا و کالبد، در معماری خانه‌هاي مناطق گرم و خشک ایران عینیت یافته است.